چگونه «شپشِ سر» را از بین ببریم؟

به گزارش تیزلند به نقل از ایسنا، کارشناس مسئول سلامت نوجوانان و مدارس مرکز بهداشت استان کرمانشاه به تشریح راه‌های انتقال شپش و نحوه درمان و پیشگیری از آن در میان دانش‌آموزان پرداخت.

الهه صادقی در گفت و گو با خبرنگار ایسنا، از شپش به عنوان یک حشره خونخوار یاد کرد و افزود: این حشره بسیار کوچک پوست انسان را گزیده و از خون آن تغذیه می‌کند و موجب ایجاد خارش و سوزش در محل گزش می‌شود. به دنبال خاراندن پوست ناشی از گزش شپش، عوارض گوناگونی مانند زرد زخم ایجاد می‌شود.

صادقی با بیان اینکه آلودگی انسان به این حشره به دوران قبل از تاریخ برمی‌گردد و در تمام کشورهای جهان هم گزارش شده، عنوان کرد: آلودگی شپش متعلق به جامعه و یا طبقه اجتماعی خاصی نبوده و تمام افراد جامعه را (بخصوص در همه‌گیری‌ها) مبتلا می‌سازد.

وی با بیان اینکه آلودگی شپش در کودکان بسیار شایع‌تر از افراد بالغ است، افزود: آلودگی به شپش در جنس مونث هم نسبت به جنس مذکر شایع‌تر است.

کارشناس مسئول سلامت نوجوانان و مدارس مرکز بهداشت استان در خصوص شیوه‌های انتقال شپش هم گفت: یکی از راه‌ها تماس مستقیم با افراد آلوده است، بنابراین در اماکن پرازدحام از جمله مدارس احتمال آلودگی با شپش بالاست و تمام افراد با هر زمینه اقتصادی اجتماعی، در معرض خطر ابتلا به شپش سر قرار دارند.

وی افزود: راه دیگر انتقال از طریق تماس با وسایل و اشیاء آلوده از جمله حوله، شانه، برس سر، کلاه، روسری، مقنعه و چادر نماز، متکا و لباس‌های خواب و ... که به‌طور مشترک مورد استفاده قرار بگیرند و یا اینکه در یک جا روی هم قرار داده شوند، است. همچنین انتقال شپش بوسیله صندلی سالن‌های اجتماعات، کلاس‌ها، وسایل نقلیه عمومی، کمدهای لباس، حمام‌های عمومی، رختکن استخرها و ... هم امکان‌پذیر است.

وی در خصوص خطرات آلودگی به شپش گفت: به دنبال گزش شپش، خارش شدیدی به علت تلقیح ماده بزاقی و مواد دفعی شپش به زیرپوست ایجاد می‌شود. این خارش شدید موجب پوسته‌پوسته شدن و ضخیم شدن پوست در اثر خاراندن زیاد می‌شود که می‌تواند به بروز عفونت‌های ثانویه باکتریایی مثل زرد زخم منجر شود.

وی خاطرنشان کرد: مهم‌ترین عارضه شپش، خاراندن شدید است که فرد را کلافه، خسته و پریشان و بی‌خواب می‌سازد که همین امر می‌تواند یکی از علل افت تحصیلی در دانش‌آموزان باشد.

وی با بیان اینکه درمان‌های دارویی خوبی برای شپش وجود دارد، گفت: افراد برای دریافت داروی درمان آلودگی به شپش باید به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه و از خوددرمانی جدا خودداری کنند.

صادقی خاطرنشان کرد: داروهای درمان شپش صرفاً جهت درمان موارد آلوده است و پیشگیری‌کننده نیست و پیشگیری صرفاً با رعایت بهداشت فردی و جمعی امکان‌پذیر است.

وی با بیان اینکه داروهای درمان شپش توان جداسازی رشک‌ها (تخم‌های شپش) را از موها ندارند، گفت: در همین راستا نیاز است که پس از درمان نسبت به جدا کردن رشک‌ها از مو اقدام شود.

صادقی افزود: برای این کار افراد باید مخلوط آب و سرکه را با نسبت ۵۰ درصد تهیه کرد (یک پیمانه آب با یک پیمانه سرکه، ترجیحاً سرکه سفید مخلوط شود) و این مخلوط را مستقیماً بر روی تمامی موها مالیده و سپس به‌خوبی ماساژ داد. بعد از حدود نیم ساعت باید با آب فراوان و شانه دندانه‌ریز شست و شو داده شود و پس از خشک شدن موها هم باید نسبت به جداسازی تک‌تک رشک‌ها با انگشت اقدام شود.

وی خاطرنشان کرد: کوتاه کردن موها در درمان شپش تأثیری ندارد، ولی برای تسهیل در امر شانه کردن و رشک‌زدایی کمک‌کننده است. در این خصوص باید قبل از کوتاه‌کردن مو، آرایشگر از آلودگی فرد به شپش مطلع شود تا باعث انتشار آلودگی در آرایشگاه نشود و یا می‌توان در منازل نسبت به کوتاه کردن مو اقدام کرد.

کارشناس سلامت مدارس کرمانشاه در خصوص راهکارهای پیشگیری از شیوع آلودگی شپش هم گفت: رعایت بهداشت فردی مهم‌ترین تأثیر را در پیشگیری از آلودگی به شپش دارد.

صادقی افزود: همچنین استحمام مرتب و منظم، شانه‌کردن موهای سر در روز به دفعات مختلف، تمیز کردن و شستشوی منظم برس، شانه، لباس، روسری، کلاه و دیگر وسایل شخصی و نیز پرهیز از تماس لوازم شخصی و لباس‌های افراد آلوده و عدم استفاده از وسایل شخصی مانند کلاه، شانه، برس و سایر وسایل دیگران هم می‌تواند در پیشگیری از آلودگی به این حشره مؤثر باشد.

وی با تأکید بر لزوم بازدید مرتب موی سر دانش‌آموزان توسط والدین، معلمین و مربیان بهداشتی مدارس و ارجاع سریع موارد آلوده به واحدهای بهداشتی درمانی گفت: هنگام بررسی موی سر باید به موهای پس سر و بالای گوش توجه بیشتری شود. همچنین برای یافتن آلودگی به شپش تن باید درز و چین‌های لباس‌ها هم بررسی شود.

صادقی گفت: همچنین جهت پیشگیری از شیوع این حشره باید لباس‌ها و ملحفه‌ها را مرتب شسته و در زیر نور آفتاب خشک کرده و اتو کرد. بهتر است برای شستن لباس‌ها و ملحفه‌ها از لباسشویی استفاده شود.

وی عنوان کرد: در صورتی که فرد درمان شده در مجاورت و تماس نزدیک با یک فرد آلوده به شپش قرار داشته باشد، حداکثر تا دو هفته بعد ممکن است مجدداً آلوده شود، لذا مهم‌ترین اصل در مبارزه با شپش، بررسی و درمان اطرافیان افراد آلوده در صورت ابتلا به شپش و رفع آلودگی از کلیه لوازم و وسایل مورد استفاده افراد به‌صورت همزمان است

منبع: ایسنا