چگونه عشق به خواندن کتاب را رواج دهیم؟

آیا عشق به خواندن می تواند خلاقیت را بهبود بخشد؟

 آفریقای جنوبی: استفاده از تلفن های همراه برای توسعه کتابخوانی

بیشتر مردم آفریقای جنوبی در شهرهایی محروم یا مناطق روستایی زندگی می‌کنند. نرخ بالای بیکاری و نابرابری‌های اجتماعی باعث شده که بسیاری از جوانان قادر به تحصیل در مدارس نباشند و بسیاری از دانش‌آموزان نیز در خواندن و نوشتن ضعف‌های زیادی داشته باشند.

بنابر گزارش بنیاد سواد آموزی «فوندزا» تنها 8 درصد از مدارس آفریقای جنوبی کتابخانه دارند و حدود 18 درصد از افراد بالای 15 سال بی‌سوادند.

برای تغییر این وضعیت، سازمان غیردولتی «فوندزا» در سال 2011 میلادی در این کشور آغاز به کار کرد و برای ترویج کتابخوانی دست به ابتکارات جدیدی زد.

مدیر بنیاد فوندزا می‌گوید: «یکی از دلایل مهم نبود فرهنگ مطالعه در آفریقای جنوبی، گران بودن کتاب‌هاست و قیمت خرید کتاب‌ها خارج از توان مالی بسیاری از مردم است. ما تلاش می‌کنیم امکان دسترسی مردم به کتاب‌ها را افزایش دهیم. اما نه هر کتابی را. ما باید شمار کتاب‌های دارای محتوای محلی را افزایش دهیم تا جوانان بین محتوای کتابها و زندگی واقعی شان ارتباطی پیدا کنند، و داستان‌ها را مرتبط با خود بدانند و بتوانند نسبت به کتاب‌ها و داستان‌هایی که می‌خوانند واکنش نشان دهند.»

بنیاد «فوندزا» از امکانات تلفن همراه نیز برای ارتباط با خوانندگان استفاده کرده است. ماهانه بیش از پنجاه هزار نفر از جوانان آفریقای جنوبی که بیشترشان سنی میان 13 تا 25 سال دارند، از طریق تلفن‌های هوشمند، رایانه‌ها و اپ میکسیت در گوشی‌های قدیمی‌تر، از سایت «فوندزا» استفاده می‌کنند. خوانندگان می‌توانند پس از مطالعه کتاب‌ها در تالارهای گفتگو و پرسش و پاسخ شرکت کرده یا اظهار نظر کنند.

مدیر «فوندزا» می‌گوید: «بخش بزرگی از فلسفه کار این است که مطمئن شویم خوانندگان محتوای مطالب را با دوستانشان در اشتراک می‌گذارند. به همین دلیل، هم در سایت پرسش و پاسخ و هم در اپ میکسیت، ابزاری برای به اشتراک‌گذاری فراهم کردیم. ما واقعا تلاش می‌کنیم تا با تشویق خوانندگانمان باعث رشد جوامعشان در آینده شویم.»

کارکنان «فوندزا» همچنین سعی می‌کنند مهارت‌های تفکر انتقادی را در نوجوانان تقویت کنند زیرا این کار بر انتخاب‌هایشان در زندگی شخصی تاثیر می‌گذارد.

بنیاد «فوندزا» همچنین تشکلی از نویسندگان را بوجود آورده و در حال حاضر با 30 نویسنده از سراسر جنوب آفریقا که محتوای کتاب‌ها را در طیف وسیعی از زبان‌های آفریقایی فراهم کرده‌اند، کار می‌کند. آنها همچنین به پرورش نویسندگان جوان می‌پردازند. به این نویسندگان فرصت تقویت مهارت‌های قصه‌گویی داده می‌شود و از آنها برای رشدشان در نویسندگی حمایت می‌شود.

مربی این نویسندگان جوان می‌گوید: «هنگامی‌که پیشرفت آنها را می بینید و هنگامی‌که نوشته‌هایشان را که روز به روز بهتر می‌شوند، م‌ خوانید، و وقتی می‌دانید که در این رشد سهیم بوده‌اید، بسیار شگفت‌انگیز است.»

از طریق تکنولوژی تلفن همراه، هزاران نفر از جوانان سراسر آفریقای جنوبی به خوانندگان فعال تبدیل شده‌اند. با این وجود هنوز برای دسترسی به کتاب‌ها با محدودیت‌هایی مواجه‌اند و سازمان «فوندزا» سعی دارد کتابخانه‌هایی برای آنها مهیا کند.

بلژیک: ترکیبی از آموزش دیجیتالی و آموزش‌های سنتی

در عصر دیجیتال، از بسیاری از معلمان پرسیده می‌شود که آیا کتاب‌های درسی چاپ شده هنوز هم برای دانش‎‌آموزان در کلاس‌ها جذاب است؟ و آیا در واقعیت، کتاب‌های الکترونیکی جایگزین انها نشده است؟

آن‌بلین، معلم زبان‌های انگلیسی و هلندی در یک مدرسه فرانسوی در بروکسل است. مدرسه او به معلمان پیشنهاد داده که از فناوری‌های نوین استفاده کنند. او یکی از معدود معلمانی است که استفاده از کتاب‌های درسی الکترونیکی را برای تدریس انتخاب کرده است. از نظر او، این سیستم اجازه می‌دهد تا درس‌ها را مطابق با نیاز دانش‌آموزانش ارایه دهد. به عنوان مثال، او می‌تواند با این سیستم، هم به شکل گروهی و هم بصورت فردی درس دهد.

او می گوید: «با این روش، همکاری دانش‌آموزان در روند آموزش بیشتر می‌شود زیرا در این حالت، همیشه باید یک نفر دستورالعمل‌ها را بخواند و فرد دیگری که باید به دسته‌بندی اطلاعات بپردازد و فرد سومی که بتواند فرهنگ لغت را بخواند و چهارمین نفری که یادداشت بر می‌دارد. سپس آنها می‌توانند نتایج را از طریق آی پد و یا ایمیل برای من بفرستند. بنابراین این شیوه دانش‌آموزان را مجبور می‌کند که با یکدیگر کار کنند.»

در این روش علاوه بر متون درسی دیجیتال، به هر دانش‌آموز یک لوح رایانه داده می‌شود تا به مواد درسی دسترسی داشته باشد. هر کس می‌تواند برای مثال، به صدای برنامه گوش دهد و سپس به سوالات و تمرین‌ها پاسخ دهد. برای جوانان این ابزار امتیازات زیادی دارد.

متون آموزشی روی صفحه نمایش دیجیتال ارایه می‌شوند و برای اصلاح تمرین‌ها نیز می‌توان بصورت گروهی عمل کرد. با این کار، خواندن متون و هجی کردن کلمات نیز آسانتر می‌شود و به این ترتیب دیگر بهانه‌ای نیز برای غیبت از کلاس وجود نخواهد داشت.

آن‌بلین می‌گوید: «دانش‌آموزی که غایب است هم می‌تواند تمام متون درسی را که ما در کلاس انجام می‌دهیم، بطور مستقیم در خانه دریافت کند.»

معلمان نیز می‌توانید فیلم‌هایی را به اشتراک بگذارند که به آسان‌سازی موضوعات درسی کمک می‌کند.

پرتغال: تقویت ارتباط نسل‌ها برای توسعه کتابخوانی

تحقیقات نشان می‌دهد که با خواندن بطور منظم، افراد مسن می‌توانند احتمال ابتلا به آلزایمر را کاهش دهند. در کشور پرتغال پروژه‌ای در حال اجراست که سعی دارد عشق به خواندن را از طریق ایجاد ارتباط میان نسل‌ها تقویت کند.

در شهر کالداس داراینیا در کشور پرتغال، پروژه‌ای به نام «خواندن برای شنیدن صدای انسان» در حال اجراست. در این پروژه دانش‌آموزان، زیر نظر معلمان، بخشی از وقت آزادشان را به خواندن کتاب اختصاص می‌دهند و سپس آنها را با افراد مسنی که در خانه سالمندان نزدیک مدرسه‌شان بسر می‌برند به اشتراک می‌گذارند.

انا سیمائو، یکی از این دانش‌آموزان می‌گوید: «من یاد گرفتم که چگونه از خواندن ادبیات قدیم لذت ببرم. چیزی که قبلا تمایلی به آن نداشتم. مثلا اکنون بیشتر مایلم که کتاب‌های ادبی پرتغال را بخوانم. قبلا سعی می‌کردم بخوانم اما هیچی نمی‌فهمیدم و در نهایت دوستشان نداشتم.»

در خانه سالمندان، همیشه از دانش‌آموزان به گرمی استقبال می‌شود.

یکی از بازنشستگان ساکن خانه سالمندان می‌گوید: «ضرب المثل‌ها، حکایات، معماها. این جور چیزها. دانش‌آموزان آنها را دوست دارند و هنگامی‌که شروع به آواز خواندن می‌کنند، ما به آنها می‌پیوندیم. من هرگز آواز نخواندم اما با آنها همراهی می‌کنم.»

این پروژه که به طرحی ملی برای خواندن تبدیل شده، بر اهمیت با هم بودن و به اشتراک گذاری تجارب و داستان‌ها تاکید دارد.

فیلومنا کراوو، هماهنگ‌کننده این پروژه می‌گوید: «ما فکر کردیم که دانش‌آموزان می‌توانند به نحوی، بازیگران اصلی این روش باشند و این چیزی است که در این پروژه انجام می‌دهیم. ما جوانان را تشویق به خواندن بیشتر می‌کنیم و اساسا به خواندن بهتر. و به آنها کمک می‌کنیم که به عنوان شهروندانمان رشد کنند زیرا آنها به این ترتیب با بخشی از جامعه ارتباط دارند.»

این دومین سالی است که این پروژه در سطح دانش‌آموزان دبیرستانی اجرا می‌شود. مدارس تاکید م‌کنند که این کار، سطح آگاهی دانش‌آموزان را به دلیل ایجاد پلی با دیگران افزایش داده است.

منبع: یورونیوز