آموزش مهارت خودآموزی به دانش‌آموزان

زندگی در دنیای جدید این فرصت را در اختیار همه افراد قرار داده است که بدون هیچ‌گونه مانع و محدودیتی به کسب دانش و یادگیری مهارت‌های مختلف بپردازند. در عصری زندگی می‌کنیم که همه چیز با سرعت نور در حال تغییر و دگرگونی است. همراه شدن با این تغییرات مستلزم مهارت خودآموزی در یادگیری از جانب هر شخص است. این مهارت که افراد بتواند فرآیند یادگیری را در خود هدایت کنند، به عنوان مهارت خودآموزی در دنیا شناخته می‌شود.

مهارت خودآموزی در دنیای امروز ما منجر به کوتاه شدن فاصله بین آرزوها و واقعیت‌ها می‌شود. فردی را تصور کنید که در شهری با امکانات بسیار کم زندگی می‌کند و آرزوی یادگیری یک زبان جدید در سر دارد. فاصله میان خواستن تا رسیدن به این آرزو تنها خریداری چند فیلم آموزشی و کتاب کمک آموزشی است. این مهارت در تمام بخش‌های زندگی به فریاد ما می‌رسد تا ما را با تغییرات و الزامات ضروری زندگی همراه کند.

از زندگی در عصر حاضر که بگذریم، مهارت خودآموزی در یادگیری موهبتی بزرگ برای دانش‌آموزان است. اینکه دانش‌آموزان بتوانند تحت هر شرایطی در مسیر درست یادگیری حرکت کنند و در این مسیر خود راهبر و هدایت‌کننده باشند، موهبتی است که منجر به پیشرفت و موفقیت بیشتر افراد می‌شود. ما در این مقاله قصد داریم به بررسی مهارت خودآموزی در دانش‌آموزان مدارس دوره متوسطه و اهمیت آن در موفقیت و پیروزی افراد بپردازیم.

مهارت خودآموزی بستری را فراهم می‌کند تا افراد بتوانند با بهترین کیفیت و کم‌ترین زمان ممکن مهارت‌های مورد نیاز برای رسیدن به موفقیت را در خود ارتقا دهند.

 

دانلود فایل صوتی : آموزش خودآموزی به دانش‌آموزان

مهارت خودآموزی چیست؟

خودآموزی مهارتی آموختنی است که به افراد کمک می‌کند دستاوردها و موفقیت‌های خویش را تحت کنترل خود درآورند. این مهارت بستری را فراهم می‌کند تا افراد بتوانند با بهترین کیفیت و کم‌ترین زمان ممکن مهارت‌های مورد نیاز برای رسیدن به موفقیت را در خود ارتقا دهند. مهارت خودآموزی در یادگیری با برداشتن موانع و محدودیت‌های موجود در مسیر یادگیری افراد را چندین گام به موفقیت نزدیک می‌کند.

نقش والدین و کارکنان مدرسه در آموزش خودآموزی به دانش‌آموزان

 والدین و کارکنان مدرسه به ویژه معلمان در آموزش مهارت خودآموزی به دانش‌آموزان نقشی به مراتب چشمگیری دارند. کافی‌ست نگاهی به سیستم آموزشی قدیم داشته باشید تا متوجه اهمیت این موضوع شوید. در گذشته کلاس درس تنها مکانی برای سخنرانی و ارائه دانش از سوی یک نفر یعنی معلم بود. کسی که مقابل کلاس می‌ایستاد و تمام دانش و اطلاعات خود را در یک حوزه از طریق کلام و زبان به دیگر دانش‌آموزان منتقل می‌کرد. در چنین شرایطی دانش‌آموزان با الگویی یکسان از یادگیری روبه‌رو می‌شدند که امکان کسب دانش و یادگیری را در خارج از کلاس برای آنها دشوار می‌ساخت. امروز اما می‌دانیم که در کلاس درس این تنها معلم نیست که منتقل‌کننده علم و دانش است. روش‌های متعدد تدریس دانش‌آموزان را ترغیب می‌کند که به عنوان عضوی فعال در فرایند یادگیری مشارکت داشته باشند.

به این ترتیب معلمان می‌توانند با بهره‌گیری از روش‌های تدریس فعال و متنوع و جلب مشارکت دانش‌آموزان در امر تدریس و یادگیری مهارت خودآموزی در آنها را تقویت کنند.

بیشتر بدانید: معلم خوب و کارآمد چه ویژگی‌هایی دارد؟

والدین نیز می‌توانند با سبک فرزندپروری خود نقشی به‌سزا در آموزش خودآموزی در یادگیری به فرزندان خود داشته باشند. والدی را تصور کنید که در شیوه فرزندپروی خود از سبکی مستبدانه یا سهل‌گیرانه استفاده می‌کند. در حالت اول با ایجاد شرایطی استبدادی در خانه فرصت هرگونه پیشرفت و آزادی‌اندیشی را از فرزند خود می‌گیرد. در چنین فضایی فرزندان نه تنها خودآموز نمی‌شوند بلکه افرادی کاملا وابسته و بدون مهارت رشد می‌کنند. در سبک فرزندپروری سهل‌گیرانه هم اوضاع به همین منوال است. در این حالت والدینی را داریم که از سر عشق و دوستی مایلند به جای فرزند خود حتی زندگی کنند تا او از گزند حوادث و اتفاقات غیرقابل‌پیش‌بینی در امان باشد. در این نوع از سبک فرزندپروری والدین با انجام اقدامات حمایتی بیش از اندازه مانع رشد و پیشرفت فرزند خود می‌شوند. شاید بتوان بهترین سبک فرزندپروری والدین را سبک فرزندپروری قاطعانه دانست. در سبک قاطعانه روش تربیت دقیقا همسو با مراحل رشدی فرزندان است. بیشترین میزان رشد و موفقیت افراد را هم می‌توان در همین نوع از سبک فرزندپروی مشاهده کرد. چرا که فرزندان فرصت یادگیری و آموزش مهارت بیشتری در اختیار دارند.

باورهای نادرست در مورد مهارت خودآموزی

از جمله باورهای نادرستی که مانع رشد مهارت خودآموزی در یادگیری دانش‌آموزان می‌شود می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• من به تنهایی قادر به یادگیری یک مهارت یا علم نیستم.
• برای یادگیری یک مهارت شرکت در کلاس‌های آموزشی واجب است. بدون حضور در کلاس نمی‌توان چیزی را یاد گرفت.
• شاید بتوانم اولین گام از یادگیری را به تنهایی بردارم، اما قطعا در گام‌های بعدی یادگیری با شکست مواجه خواهم شد.

بیشتر بدانید: مقایسه آموزش در خانه با مدرسه

چگونه مهارت خودآموزشی را در خود تقویت کنیم؟

اگرچه مهارت خودآموزی در یادگیری مهارتی مهم و ضروری برای تمام افراد یک جامعه است با این حال یادگیری این مهارت برای دانش‌آموزان دوره متوسطه حیاتی‌تر است. دلیل اهمیت این موضوع برای این گروه از افراد هم حساسیت بالای این مقطع تحصیلی است. دانش‌آموزان در این دورۀ تحصیلی قرار است ثمره و زحمت سال‌ها تلاش و پشتکار را با شرکت در آزمونی سرنوشت‌ساز به تماشا بنشینند. اینجاست که مهارت خودآموزی در یادگیری می‌تواند به دانش‌آموزان این دوره کمک کند تا با تمام قوا در میدان رقابت حاضر شوند. داشتن این مهارت در افراد را می‌توان امتیازی مثبت دانست که منجر به شکوفایی هر چه بیشتر استعدادها و توانایی‌هایشان می‌شود. راهکارهای زیر می‌تواند جهت ارتقای مهارت خودآموزی در افراد اثرگذار و راهگشا باشد:

• در اولین گام از آموزش خودآموزی به مقابله با افکار نادرست و خطاهای ذهنی خود برخیزید.
• تلاش کنید تا مهارت خودآموزی در یادگیری را با حرفه و دانشی که مورد علاقه‌تان است آغاز کنید (به عنوان مثال اگر به هنر تصوریرگری علاقه‌مند هستید، تلاش کنید تا با دیدن فیلم‌های آموزشی و مطالعه منابع مختلف اسباب یادگیری این هنر را برای خود فراهم کنید)
• در یادگیری یک مهارت یا دانش سراغ معتبرترین منابع آموزشی بروید.
• از نقش کتاب‌ها در یادگیری غافل نشوید. یادتان باشد قبل از شما افرادی بوده‌اند که برای یادگیری یک مهارت یا دانش خاص مسیری پرپیچ و خم را طی نموده‌اند و حالا دستاورد سال‌ها تلاش و زحمت خود را در قالب کتابی به شما ارائه کرده‌اند.
• خود را متعهد به یادگیری کنید. شرط این تعهد اختصاص دادن وقت و انرژی برای یادگیری مهارت موردنظرتان است. بدون صرف وقت نمی‌توانید در امر یادگیری موفق عمل کنید.
• بعد از یادگیری هر مهارت خود را به شیوه‌های مختلف محک بزنید تا درک درستی از نقاط ضعف و قوت خود پیدا کنید.

بیشتر بدانید: چرا و چطوری خلاصه‌برداری کنیم؟

جمع‌بندی

مهارت خودآموزی در افراد مهم‌ترین مهارت برای زندگی در عصر حاضر است. اگر قرار باشد در دنیای امروز همچون گذشته منتظر بمانیم تا یک نفر بر سر راهمان سبز شود و بدون هیچ دردسری مهارتی را به ما آموزش دهد، قطعا از قافله افراد موفق جا خواهیم ماند. ما در این مقاله تلاش کردیم تا با پرداختن به موضوع مهارت خودآموزی ، یکبار دیگر اهمیت این مهارت را برای افراد یادآور شویم. حالا نوبت شماست که بگویید برای تقویت این مهارت در خود از چه روش‌های بهره می‌گیرید؟