چگونه از سیگار کشیدن نوجوانان جلوگیری کنیم؟

یکی از موارد بسیار ناخوشایند در خانواده‌هایی که فرزند نوجوان دارند، این است که این نوجوان به سراغ سیگار برود؛ زیرا استعمال سیگار بر روی سلامت جسم و روح نوجوان تأثیر مخرب داشته و ممکن است تا پایان عمر او را درگیر خود کند. سیگار کشیدن نوجوانان نه‌تنها برای خانواده که برای اجتماع نیز یک معضل بزرگ است که باید از آن پیشگیری کرد.

طبق آمار به‌دست‌آمده مرگ‌ومیر ناشی از سیگار کشیدن، از قربانیان تصادفات جاده‌ای، خودکشی و ایدز بسیار بیشتر است و ازآنجایی‌که بسیاری از افراد سیگاری از نوجوانی به سراغ آن رفته‌اند، بهتر است که جلوی سیگار کشیدن نوجوانان از همان ابتدا گرفته شود.

اما مشکل اینجاست که سیگار به دلیل نیکوتینی که دارد، افراد زیادی را جذب خود می‌کند و اعتیادآور است. از طرفی امروزه با روی کار آمدن سیگارهای الکترونیکی، سیگارول‌ها و دخانیات‌های دیگری که شبیه شکلات هستند، جوانان انگیزه بیشتری برای استعمال سیگار دارند.

این موارد باعث می‌شوند که والدین احساس نگرانی بیشتری داشته باشند؛ اما آن‌ها نمی‌توانند همیشه و هرجا فرزندان نوجوان خود را تحت کنترل داشته باشند؛ بنابراین باید راهی را پیدا کنند که مانع سیگار کشیدن نوجوان شوند.

ما در این مقاله سعی داریم تا کمی بیشتر در مورد سیگار کشیدن نوجوانان و راه‌های پیشگیری آن صحبت کنیم؛ بنابراین توصیه می‌کنیم که این مقاله را تا به انتها بخوانید.

 سیگار کشیدن نوجوانان دلایل متعددی مانند: الگوبرداری از والدین، خودنمایی مخرب و کنجکاوی نادرست دارد.

 

دانلود فایل صوتی : دلایل سیگار کشید نوجوانان و راه‌های پیشگیری آن

علائم سیگار کشیدن نوجوانان

همان‌طور که می‌دانید، نوجوانان در سنین حساسی هستند و تمایل زیادی به نمایش گذاشتن استقلال خود دارند. این استقلال‌طلبی باعث می‌شود که برخی از آن‌ها به سراغ سیگار بروند. این مسئله مربوط به جنسیت نیست و حتی در برخی از مدارس دخترانه تهران، مواردی از سیگار کشیدن دختران مشاهده می‌شود.

والدین قبل از هر چیز باید با علائم سیگار کشیدن آشنا باشند تا در صورت مشاهده هر علامتی برای درمان اقدام کنند. البته در پاره‌ای از موارد والدین با مشاهده مواردی به سیگار کشیدن نوجوان پی می‌برند. این موارد عبارت‌اند از:

1.   بوی سیگار از لباس و موهای آن‌ها به مشام می‌رسد.
2.   به‌صورت غیرعادی حتی در هوای سرد، پنجره اتاق خود را باز می‌گذارند.
3.   جای سوختگی در لباس، فرش و موکت دیده می‌شود.
4.   فندک یا کبریت با خود دارند.
5.   با دوستانشان بیشتر وقت می‌گذرانند.
6.   از دهان‌شویه و آدامس زیاد استفاده می‌کنند.
7.   هزینه‌هایشان بیشتر از قبل شده است.

اما ممکن است برخی از موارد ذکر شده دلیل محکمی برای سیگار کشیدن نوجوان نباشد؛ بنابراین والدین باید به موارد جدی‌تری نیز توجه داشته باشند. از جدی‌ترین علائم سیگار کشیدن نوجوانان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

•   سرفه

افرادی که به‌تازگی شروع به سیگار کشیدن کرده‌اند، سرفه زیادی دارند. به این سرفه، سرفۀ سیگاری می‌گویند و به‌مرور از بین خواهد رفت؛ اما در ابتدا در صبح‌ها شدید بوده و در طول روز کاهش می‌یابد و شاید از بین برود.

معمولاً سرفه‌های سیگاری با خلط‌های روشن (زرد یا سبز) همراه هستند؛ بنابراین والدین باید به سرفه‌های صبحگاهی فرزند خود و علت آن توجه کنند. ممکن است این سرفه‌ها به دلیل سیگار کشیدن ایجاد شده باشند.

•  دندآن‌های زردرنگ

سیگار باعث تغییر رنگ دندآن‌ها شده و به‌مرور دندآن‌های فرد سیگاری زرد می‌شود. والدینی که در دندآن‌های فرزند خود تغییر رنگ مشاهده می‌کنند، باید سیگار کشیدن نوجوان را بررسی کنند.

•  لکه‌های زردرنگ روی انگشتان

یکی دیگر از علائم سیگار کشیدن، ایجاد لکه‌های زرد روی انگشت‌ها و ناخن‌های افراد است. این علامت زودتر از زرد شدن دندآن‌ها خود را نشان می‌دهد و بهتر است که والدین به این علامت توجه زیادی داشته باشند.

•  مشکلات تنفسی

از مهم‌ترین علائم سیگار کشیدن افراد در سنین نوجوانی، مشکلات تنفسی آن‌هاست. این مشکلات شامل: خس‌خس سینه، ضعف و یا تنگی نفس می‌شوند. اگر نوجوان قبلاً این مشکلات را نداشته و به یکباره در هنگام ورزش و یا فعالیت‌های روزمره دچار تنگی نفس شود، احتمال این که به سراغ سیگار رفته است، وجود دارد.

نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید، این است که این افراد بیشتر از دیگران به بیماری‌هایی مانند: سرماخوردگی، برونشیت، التهاب ریه و ذات‌الریه مبتلا می‌شوند.

بیشتر بخوانید: دلایل ترک تحصیل مدرسه چیست؟

دلایل سیگار کشیدن در نوجوانان

بسیاری از والدین بعد از اینکه فرزندشان به سیگار دچار شد، تازه به یادشان می‌افتد که نگران شده و حتی دست به خشونت بزنند؛ اما پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. ما باید قبل از هر چیز به دلایل سیگار کشیدن نوجوانان متمرکز شویم تا با حذف آن‌ها از سیگار کشیدن فرزندمان پیشگیری کنیم. از مهم‌ترین دلایل سیگار کشیدن نوجوانان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• والدین یا اطرافیان سیگاری

یکی از مهم‌ترین دلایل سیگار کشیدن نوجوانان این است که آن‌ها با افراد سیگاری زیادی زندگی یا معاشرت می‌کنند. بیشتر نوجوانانی که سیگار می‌کشند، والدین سیگاری دارند و دسترسی آن‌ها به سیگار و پاک‌کردن آثار آن از اتاق بسیار ساده‌تر است.

•  مخالفت با خانواده

نوجوانان معمولاً استقلال‌طلب هستند و دوست دارند که خودشان تصمیم بگیرند. در این سن مخالفت‌ها، کنترل‌ها و خشونت‌های زیاد والدین می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد. درصورتی‌که استقلال نوجوان در مسیر درستی قرار نگیرد، ممکن است که برای کسب اعتمادبه‌نفس و رفع حقارت به سمت سیگار برود.

• کنجکاوی در نوجوانان

همان‌طور که قبلاً نیز به آن اشاره شد، در سنین نوجوانی افراد بسیار کنجکاو بوده و دوست دارند چیزهای جدیدی را تجربه یا کشف کنند؛ بنابراین یکی از کنجکاوی‌های نادرست این افراد می‌تواند سیگار کشیدن باشد.

برخی از نوجوانان در این سن با تبلیغات رسانه، دوستان یا همسالان خود به سمت سیگار می‎‌روند تا آن را تجربه کنند و این تجربه می‌تواند به عادت تبدیل شود.

• داشتن ظاهری مردانه

برخی از نوجوانان پسر احساس می‌کنند که با کشیدن سیگار می‌توانند ظاهری مردانه داشته باشند.

• خودنمایی مخرب

طبق تحقیقات انجام شده، بیشتر نوجوانی که به سمت سیگار می‌روند، دوست دارند که خودنمایی کنند. این خودنمایی کم‌کم به لذت تبدیل خواهد شد. نوجوانی دوره‌ای برای شخصیت‌سازی فرد است و سیگار کشیدن می‌تواند تا پایان عمر الگوی فرد باقی‌مانده و خطرآفرین باشد.

البته باید به این نکته توجه داشت که حتماً دلایل بالا باعث سیگار کشیدن نوجوان نمی‌شوند؛ بلکه برخی از موارد دیگر نیز هستند که باعث می‌شوند، سیگار کشیدن نوجوانان ساده و آسان شود. این موارد عبارت‌اند از:

• دسترسی راحت به سیگار
• فقر و تنگدستی خانواده
• مشکلات روحی و روانی در خانواده و اطرافیان نوجوان
• اطرافیان معتاد به مواد مخدر یا الکل
• افسردگی یا مشکلات مربوط به سلامت ذهن
• تبلیغات دخانیات به نوجوان

روند پیشگیری از مصرف دخانیات در نوجوانان

برای پیشگیری از مصرف دخانیات فرزندان، والدین باید تمامی مواردی که ممکن است باعث جذب فرزندشان به سیگار یا دخانیات دیگر شود، شناسایی کرده و آن‌ها را از میان بردارند. بعدازاین دیگر نگران نخواهید بود که فرزند شما از شمال تهران در یکی از هنرستان های غرب تهران ثبت‌نام کند یا در جنوبی‌ترین منطقه شهر به فلان کلاس برود.

زمانی که تمامی دلایل را حذف کنید، نگرانی شما معنایی نخواهد داشت و فرزند شما به سراغ سیگار نخواهد رفت. از مهم‌ترین موارد در پیشگیری از مصرف دخانیات فرزندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

1-  الگوی خوبی باشید.

زمانی که والدین سیگاری هستند، نوجوانان نیز بیشتر به سمت سیگار می‌روند؛ بنابراین والدین باید سیگار یا هر دخانیات دیگری را ترک کنند تا فرزندان به سمت آن نروند.

2- درباره تأثیرات منفی سیگار به نوجوان بگویید.

بهتر است که نوجوانان با عواقب و خطرات طولانی‌مدت سیگار بیشتر آشنا شوند؛ بنابراین بهتر است که تأثیرات منفی سیگار را دانسته و به تصمیمات بهتر زندگی تشویق شوند.

3-  عادت‌های سالم ایجاد کنید.

نوجوانان را به رفتن به باشگاه یا ورزش موردعلاقه تشویق کنید. این عادت‌ها آن‌ها را مشغول کرده و باعث می‌شود قدرت ذهنی آن‌ها بالاتر رفته و به عادت‌های ناخواسته نه بگویند.

4-  مثال‌های فوری بیاورید.

در مورد رنج و دردی که سیگار برای اطرافیان و نزدیکان پیش آورده با نوجوانان صحبت کنید. سعی کنید احساساتی و درعین‌حال قاطع برخورد کنید.

5-  محکم باشید.

در کمال مهربانی و ادب، به نوجوان خود توضیح دهید که استعمال سیگار در خانواده ممنوع است.

6- هزینه مصرف سیگار را توضیح دهید.

سیگار کشیدن امری هزینه بر است. باید به نوجوانان کمک کنید تا با برنامه‌ریزی بیشتری هزینه کنند. درصورتی‌که نوجوان با هزینه‌ها بیشتر آشنا شود، کمتر به سراغ سیگار کشیدن می‌رود.

نحوه برخورد با سیگار کشیدن نوجوانان

همان‌طور که قبلاً نیز به آن اشاره شد، پیشگیری بهتر از درمان است؛ اما اگر والدین متوجه شدند که نوجوان سیگار می‌کشد باید راه‌حل بهتری را انتخاب کنند؛ زیرا رفتارهای تند ممکن است که کار را خراب‌تر کند. از مهم‎‌ترین مواردی که والدین باید توجه داشته باشند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

1- صبوری

یک اصل مهم برای تغییر رفتار نوجوانان این است که والدین با فرزندشان مدارا کنند. در واقع افزایش صبر والدین باعث می‌شود که رفتار نوجوان تغییر کند.

2-  گوشزد کردن علایق نوجوان

علایق و استعدادهای نوجوان را به او یادآوری کرده و سعی کنید که اعتمادبه‌نفس او را افزایش دهید. بدین ترتیب آن‌ها هدف‌گذاری بهتری خواهند داشت و به سمت علایق خود خواهند رفت.

3- درنظرگرفتن آینده

آینده افراد سیگاری را به آن‌ها نشان دهید تا متوجه خطراتی که در کمین نشسته‌اند، باشند.

4- همراهی با نوجوان

همراهی با نوجوانان و عشق ورزیدن به آن‌ها باعث می‌شود که حرف‌شنوی بیشتری داشته و بیشتر به سلامتی خود و خوشحالی والدین فکر کنند.

5- ارتباط با مدرسه

والدین باید همواره با مدرسه فرزند خود در ارتباط باشند تا با کمک معلم‌ها و مدرسه بیشتر با دوستان و هم‌کلاسی‌های فرزندشان آشنا شوند؛ همچنین بیشتر در جریان مشکلات فرزند خود قرار بگیرند.

بیشتر بخوانید: تفاوت حمایت با وابستگی فرزندان در خانواده

جمع‌بندی

سیگار کشیدن نوجوانان یکی از مشکلاتی است که ممکن است عواقب بسیار بدی برای خود فرد، خانواده و البته جامعه داشته باشد. افرادی که از نوجوانی سیگار می‌کشند سخت‌تر آن را ترک می‌کنند. این در حالی است که سیگار باعث بیماری‌ها و مشکلات فراوانی می‌شود؛ همچنین سالانه افراد زیادی به دلیل کشیدن سیگار از دنیا می‌روند.

مورد بعدی این است که سیگار هزینه زیادی نیز خواهد داشت و این مسئله می‌تواند برای نوجوانان بستر مشکلات و عوارض دیگری نیز شود.

در حالت کلی نوجوانی موقعیت سنی حساسی است که والدین باید تمام حواس خود را جمع کنند تا فرزندشان به سمت سیگار و یا هر دخانیات دیگری نرود. به نظر شما بهترین راه برای پیشگیری از سیگار کشیدن نوجوانان چیست؟