سند تحول بنیادین چیست؟
سند تحول بنیادین آموزشوپرورش یکی از راهنماهای موجود برای تحقق اهداف تعلیموتربیت در کشور است. نظام تعلیموتربیت در کشور برای رسیدن به اهداف باید بر اساس خطمشی دقیق و مشخصی حرکت کند.
این سند و دیگر راهنماهای مشابه، کار تعلیموتربیت را آسان میکنند. آنها سمتوسوی اقدامات و فعالیتهای سیاستگذاران، کارشناسان و مجریان تعلیموتربیت را مشخص میکنند. این راهنماها برای افق زمانی بلندمدت طرحریزی میشوند و با بازنگریهای مستمر با نیازها و خواست جامعه هماهنگ میشوند.
در این مقاله ما به طور جامع به سند تحول بنیادین آموزشوپرورش میپردازیم و به سؤالات زیر پاسخ میدهیم:
- این سند چیست؟
- سیاستگذاران با تدوین این سند چه اهدافی را دنبال میکنند؟
- کدام ساحتها در این سند، موضوع قرار گرفته است؟
برای شناخت بهتر نظام تعلیموتربیت کشور و مسیر حرکت آن طی سالهای گذشته، این مقاله را تا پایان بخوانید.
سند تحول بنیادین باتوجهبه اهداف راهبردی انقلاب در افق سال 1404 تهیه و تنظیم شده است. هدف از تهیه این سند، تربیت نسلی پیشرو و آیندهساز است.
سند تحول بنیادین آموزشوپرورش چیست؟
سند تحویل بنیادین نقشه راه توسعه سرمایه انسانی کشور است. این سند برنامهای برای تمامی نهادها و دستاندرکاران فعال در آموزشوپرورش است. با این سند، حرکتها و اقدامات افراد مسئول در بخش اخبار آموزشوپرورش سمتوسویی دقیق و مشخص میگیرد.
باتوجهبه اهداف انقلاب اسلامی و لزوم توسعه همهجانبه در بخشهای مختلف فرهنگی، اجتماعی و... لزوم تربیت چنین نسلی، بیشازپیش احساس میشود. از همین رو است که دستاندرکاران آموزشوپرورش در کشور اقدام به تهیه و تنظیم این سند کردهاند. این سند با استفاده از سایر اسناد موجود و با سرلوحه قراردادن ارزشها و اهداف انقلاب تهیه شده است.
تهیهکنندگان این سند بهخوبی از کمیها و کاستیهای تلاشهای گذشته آگاه هستند. آنها میدانند خروجی آموزشوپرورش پاسخگوی نیازها و خواستههای جامعه و جمهوری اسلامی نبوده است. به همین خاطر با علم بر این موضوع و برای جبران ضعفهای گذشته اقدام به طراحی این سند کردهاند.
سند تحول بنیادین راه رسیدن ایران به رتبههای برتر اقتصاد، علم و فناوری در منطقه را نشان میدهد. این هدف در کنار تبدیلشدن ایران به کشوری الهامبخش برای جهان اسلام و دارای روابط حسنه با دنیا محقق میشود.
طرح تدوین این سند با تصویب شورایعالی آموزشوپرورش در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گرفت. گروه بزرگی از کارشناسان و پژوهشگران با همراهی صاحبنظران حوزه و دانشگاه و جمعی از مدیران و کارشناسان آموزشوپرورش، این سند را تدوین کردند. آنها دیدگاههای امام راحل (ره) و نظرات رهبری را مبنای تدوین این سند قرار دادند.
اهداف سند تحول بنیادین
سند تحول بنیادین اهداف مختلف و ارزشمندی را دنبال میکند. این اهداف هم در سطح خرد و هم در سطح کلان، زمینهساز تحولات مهم و چشمگیری میشوند:
- انسانهایی نمونه و معیار برای ایران اسلامی؛ انسانهایی با ویژگیهایی مثل: اعتقاد به خداوند بزرگ، صلحجو و عدالتخواه، ایثارگر، وطندوست، ماهر و کارآفرین و... ؛
- ارتقای نظام تعلیموتربیت در همه سطوح و در همه اشکالش (رسمی، عمومی و خانواده) از جمله بهترین مدارس تهران؛
- گسترش عدالت آموزشی و تربیتی به شکلی جامع؛
- برقراری یک نظام اثربخش مدیریت منابع انسانی؛
- افزایش مشارکت عمومی بهویژه خانوادهها در ارتقا نظام تعلیموتربیت رسمی عمومی؛
- پیشرفت در نظام برنامهریزی آموزشی، اداری، مالی و زیرساختهای مرتبط؛
- افزایش اثربخشی و کارایی در تعلیموتربیت رسمی عمومی کشور؛
- کسب جایگاه نخست آموزش و تربیت در منطقه و جهان اسلام و بهبود مستمر این جایگاه در سطح جهان؛
ساحتهای ششگانه سند تحول بنیادین
امر آموزش و تربیت، امر خطیری است که اجرای درست آن به افراد دلسوز، مسئول و دغدغهمند احتیاج دارد. معمولاً در هر جامعهای بهترین انسانهای آن جامعه مسئولیت آموزش و تربیت را برعهده میگیرند. در کشور ما نیز مربیان و آموزشگران بعد از کسب امتیازهای لازم و عبور از فیلترهای مختلف، عهدهدار این مسئولیت در مدارس و لیست بهترین هنرستانهای دخترانه و پسرانه میشوند.
با وجود این، بالابودن سطح دانش، بیان شیوا و... تنها امتیازهای لازم برای آموزش و مربیگری نیست. آموزشگران و مروجان تعلیموتربیت باید نگاهی همهجانبه به آموزشهای خود داشته باشند. آنها باید آموزشهای خود را باتوجهبه همه ابعاد وجودی انسان و در راستای اهداف راهبردی کشور ارائه کنند.
ساحتهای ششگانه سند تحول بنیادین، یک راهنما برای ارائه آموزشهای همهجانبه است. این ساحتها عبارتاند از:
1- ساحت تربیت دینی
- در این ساحت باید از طریق ارتباط با خداوند، ابعاد معنوی را پرورش داد و دیگران را به دین و اخلاق دعوت کرد.
- دین اسلام را بهصورت آزادانه و آگاهانه پذیرفت.
- انسان با رسیدن به خودشناسی و دیگرشناسی، بهتر به نیازها و محدودیتهای خود پاسخ دهد.
- با تلاش مستمر، دین و اخلاق در همه ابعاد فردی و اجتماعی بروز پیدا کند.
2- ساحت تربیتی اقتصادی
- در این ساحت با شناخت جایگاه اقتصادی خود و جامعه، معاش و زندگی اقتصادی محقق میشود.
- مسائل اقتصادی خود و جامعه در بستر فرهنگی، تاریخی و اجتماعی فهمیده میشود.
- با تلاش فردی و جمعی عوامل فساد، فقر و تبعیض کنار زده میشود و رشد اقتصادی به دست میآید.
3- ساحت تربیتی علمی
- از تجارب گذاشته برای بهرهگیری در حوزه علوم و فناوری استفاده میشود.
- با خلاقیت و نوآوری در یافتههای علمی و فناورانه، پیشرفتهای مختلفی حاصل میشود.
- با برنامهریزی و اجرای فعالیت علمی و پژوهشی، آینده مطلوب شکل میگیرد.
- درک طبیعت و استفاده آگاهانه از آن در فعالیتهای علمی که پیشرفت و توسعه را به همراه دارد.
4- ساحت تربیتی اجتماعی
- در این ساحت آداب، رسوم، هنجارها و ارزشها حفظ و اصلاح میشود.
- موقعیت اجتماعی و سیاسی فرد و جامعه بهدرستی شناخته میشود و با تحولات روز برخوردی خردمندانه صورت میگیرد.
- روابط سازندهای با دیگران و بر اساس صفاتی همچون احسان، انصاف، خیرخواهی و... برقرار میشود.
- برای تشکیل و حفظ خانواده بهعنوان یک نهاد ضروری تلاش میشود.
- با نهادهای دولتی، مدنی و سیاسی ارتباط شایستهای برقرار میشود. همچنین فرد برای کسب شایستگیهایی همچون مسئولیتپذیری، رعایت قانون، مشارکت اجتماعی و... تربیت میشود.
- فرهنگ و تمدن اسلامی دوباره شناخته میشود.
5- ساحت تربیت بدنی
- در این ساحت به نیازهای جسمی و روانی پاسخ درست و مسئولانه داده میشود.
- به طور مستمر برای حفظ سلامت بهداشت جسمی، روانی و رشد آن تلاش میشود.
- از سبک زندگی انتخابی خود و پیامدهای آن برای خود و دیگران آگاهی کسب میشود.
- اقدامات مؤثری برای رشد سلامت و ایمنی افراد انجام میشود.
- حفاظت از محیط زیست و احترام به طبیعت موردتوجه قرار میگیرد.
6- ساحت تربیت هنری
- در این ساحت، پدیدهها و هدف اتفاقات هستی درک میشود و به شناخت از خود و جهان هستی میرسیم.
- پدیدههای آشکار و پنهان طبیعت، رمزگشایی میشود.
- زیباییهای آفرینش بهعنوان جلوهای از کمال الهی درک میشود.
- از تخیل برای خلق آثار هنری در سطح ملی و جهانی استفاده میشود.
خلاصه سند تحول بنیادین
سند تحول بنیادین در هشت فصل تهیه و تنظیم شده است:
- فصل اول- کلیات
- فصل دوم- بیانیه ارزشها
- فصل سوم- بیانیه مأموریت
- فصل چهارم- چشمانداز
- فصل پنجم- هدفهای کلان
- فصل ششم - راهبردهای کلان
- فصل هفتم - هدفهای عملیاتی و راهکارها
- فصل هشتم - چارچوب نهادی و نظام اجرایی تحول بنیادین
این سند در سال 1390 به امضای رئیسجمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی وقت، محمود احمدینژاد رسید. شما میتوانید از اینجا متن کامل سند تحول بنیادین آموزش و پرورش را بخوانید.
حجم بیشتر سند تحول بنیادین آموزشوپرورش به فصل هفتم، یعنی هدفهای عملیاتی و راهکارها اختصاصدادهشده است. در این فصل 23 هدف عملیاتی عنوان شده که برای عملیشدن هرکدام راهکارهای مختلفی آمده است. این هدفهای عملیاتی متمرکز بر موضوعات مختلفی هستند:
- تربیت انسانهای نمونه برای ایران اسلامی؛
- تربیت و آداب اسلامی، تقویت اعتقاد و التزام به ارزشهای انقلاب؛
- ترویج فرهنگ حیا، عفاف و حجاب هماهنگ با نظام تعلیموتربیت رسمی عمومی؛
- تقویت بنیان خانواده و افزایش تواناییهای آن در ایفای نقش تربیتی؛
- بسط و گسترش عدالت آموزشی و با کیفیت مناسب؛
- ایجاد تنوع در محیطهای یادگیری؛
- تقویت نقش مدرسه بهعنوان یکی از کانونهای پیشرفت محلی؛
- افزایش مشارکت نظام تعلیموتربیت در عرصههای مختلفی دینی، فرهنگی و اجتماعی و در سطح محلی و ملی؛
- تقویت مشارکت عناصر سهیم و مؤثر و بخش عمومی و غیردولتی در تعلیموتربیت؛
- بهبود جایگاه اجتماعی و حرفهای منابع انسانی با تأکید بر جایگاه بالای معلمان؛
- نگاهی دوباره به سیاستها و اصول حاکم بر برنامة درسی تربیت معلم؛
- تأمین رفاه و جبران خدمات مطابق با جایگاه فرهنگیان باتوجهبه لزوم تماموقتشدن آنها؛
- افزایش نقش شوراهای آموزشوپرورش مدارس، مناطق و استان در تقویت فعالیتهای تربیتی؛
- ساخت و متناسبسازی فضاهای آموزشی و تربیتی با درنظرگرفتن نیازهای بخشهای مختلف؛
- توجه ویژه به علوم انسانی بر اساس مبانی دینی در چارچوب نظام اسلامی؛
- ایجاد تنوع در خدمات و فرصتهای آموزشی و تربیتی هماهنگ با نیازهای جامعه و برای شکوفایی استعداد دانشآموزان؛
- بهبود سطح کیفی تعلیموتربیت با استفاده از فناوریهای جدید؛
- نوآوری و تغییر در نظام تعلیموتربیت رسمی عمومی به شکلی پویا و بالنده؛
- بنانهادن نظام سنجش و تضمین کیفیت در تعلیموتربیت رسمی و عمومی؛
- مدیریت هدفمند منابع مالی، متناسب با نیازهای تعلیموتربیت رسمی و عمومی؛
- نگاهی دوباره به ساختارها، رویهها و روشها؛
- بهبود مستمر نظام مدیریت و راهبری آموزش و تربیت در نظام تعلیموتربیت رسمی؛
- تقویت ظرفیتهای پژوهش و نوآوری تجربیات تربیتی بومی؛
در فصل هشتم و پایانی، سطوح مختلف اجرایی سند تحول بنیادین و دستگاههای مسئول معرفی میشود. در بخش اول، سیاستگذاریها و تصمیمگیریهای کلان برعهده شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
در بخش دوم، دستگاههای برنامهریز و اجراکننده سند معرفی میشوند. در این بخش، شورای عالی آموزشوپرورش، وزارت آموزشوپرورش و رسانه ملی از جمله دستگاههای مسئول هستند.
در بخش سوم نیز چگونگی ترمیم و بهروزرسانی سند تشریح میشود. برایناساس، سند تحول بنیادین آموزشوپرورش برای ترمیم، باید در بازههای زمانی پنجساله مورد کار کارشناسی قرار بگیرد.
جمعبندی
در این مقاله سند تحول بنیادین آموزشوپرورش به طور کامل و با جزئیات مورد بررسی قرار گرفت. اهداف، ارزشها و راهبردهای این سند میتواند چراغ راهی برای تمامی دستاندرکاران امر تربیت باشد.
بااینحال نباید فراموش کرد، این سند وقتی ارزش پیدا میکند که دستورات آن بهدرستی و بادقت اجرا شود؛ ما بتوانیم تأثیر سیاستگذاریهای کارشناسان و نخبگان تعلیموتربیت را در سطوح مختلف مشاهده کنیم.
اکنون که در سالهای نزدیک به 1404 هستیم، باید این سؤال را پرسید که تا چه حد اهداف و سیاستهای آمده در این سند محقق شده است؟ آیا عملکرد افراد و دستگاههای مسئول بر اساس معیارها و سنجههای آمده در این سند، نمره قبولی را میگیرد؟
شما درباره سند تحول بنیادین آموزشوپرورش چه فکر میکنید؟ اگر یک فعال فرهنگی یا والد هستید، نظرتان را درباره این سند و وضعیت اجرای آن در سطح جامعه برای ما بنویسید.
تبلیغات:
- سند تحول بنیادین آموزشوپرورش چیست؟
- اهداف سند تحول بنیادین چیست؟
- ساحتهای ششگانه سند تحول بنیادین آموزشوپرورش کدامها هستند؟
-
سند تحول بنیادین آموزشوپرورش چیست؟
این سند نقشه راه حرکت نظام آموزش و تربیت کشور در افق سال 1404 است.
-
اهداف سند تحول بنیادین چیست؟
این سند برای تحقق 8 هدف مختلف و پراهمیت نوشته شده است. این اهداف برای رشد و تعالی نظام آموزش و تربیت بر مبنای آموزههای اسلام و در سطح فرد، جامعه، منطقه و جهان هستند.
-
ساحتهای ششگانه سند تحول بنیادین آموزشوپرورش کدامها هستند؟
ساحتهای تربیت دینی، تربیت اقتصادی، تربیت علمی، تربیت اجتماعی، تربیت هنری، تربیت بدنی
نویسنده مطلب : بهراد باقری
» نسخه ترمیمیافته سند تحول بنیادین در صحن شورای عالی آموزشوپرورش بررسی میشود
» نقشهراه اجرای سند تحول بنیادین تا یک ماه آینده نهایی و ابلاغ میشود
» ستاد راهبری سند تحول تشکیل میشود
» نقشه راه اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در 5 بخش تدوین شد
» تعاونیهای دانشآموزی تاسیس خواهد شد
» درخواست همکاری شورای عالی آموزشوپرورش برای بازنگری آییننامه اجرایی مدارس
» دستورالعمل مدارس در حال تحول، بهزودی ابلاغ می شود
نظرات شما بسیار ارزشمند هستند. به دیگران کمک کنید تا بیشتر بدانند. نظرات شما توسط کارشناسان بررسی، تایید و پاسخ داده می شوند. اگر ایمیلتان را وارد کنید، پاسخ کارشناسان برای شما ایمیل می شود.
تبلیغات:
اعضای سایت می توانند نمونه سوالات و فایل های آموزشی را دانلود کنند. همینطور، بعضی از مطالب فقط به اعضای سایت نمایش داده می شود. اطلاعات مهم، تغییرات مهم آموزشی به اعضای سایت اطلاع رسانی می شود. اعضای سایت هیچ محدودیتی در استفاده از امکانات سایت ندارند و می توانند در تمام آزمون های آنلاین شرکت کنند و از تمام امکانات سایت و بخش اعضا استفاده کنند.
همین حالا نزدیک به یک میلیون نفر دیگر هم عضو فعال سایت سرزمین تیزهوش ها هستند. چرا شما به این خانواده بزرگ نمی پیوندید؟