معلم خوب و کارآمد چه ویژگی‌هایی دارد؟
تعلیم و تربیت فرزندان ما، مهم‌ترین اصل در زندگی آن‌ها است. زمانی که فرزندان ما در محیطی مناسب آموزش ببینند، آینده‌ای روشن خواهند داشت. از این رو ما باید آگاهانه فضای آموزشی و معلم مطلوب برای آن‌ها در نظر بگیریم.
بدون تردید معلم اساسی‌ترین رکن در سیستم آموزشی است. اگر فرزند ما معلم خوب و کارآمد داشته باشد، نیازهای علمی و روانی‌اش به شکل مطلوب برآورده می‌شود. می‌تواند به رشد متعالی دست یابد و متناسب با گروه سنی خود پیشرفت کند. از این رو ما باید به دنبال بهترین مدارس باشیم تا معلمانی مطلوب در پایه مورد نظر فرزند ما داشته باشد. برای انتخاب معلم، باید بدانیم که معلم خوب و کارآمد چه ویژگی‌هایی دارد. در ادامه به تفصیل به این مبحث پرداخته می‌شود.
معلم کارآمد در ارزشیابی به مقایسه دانش‌آموزان با یکدیگر نمی‌پردازد، بلکه آن‌ها را با گذشته خودشان مقایسه می‌کند و بر اساس میزان تلاش و پیشرفت به آن‌ها نمره می‌دهد. در واقع وقتی یک معلم موفق و کارآمد دانش‌آموز را الویت قرار می‌دهد، کلاس او رنگ و بوی شاگردنگری به خود می‌گیرد.
دانلود فایل صوتی : 
ویژگی‌های معلم خوب و کارآمد
ویژگی‌های معلم خوب و کارآمد
یک معلم خوب و کارآمد، باید به ویژگی‌های انسانی مطلوب آراسته باشد و توانایی بالایی در جهت ایفای نقش خود داشته باشد. معلمی را می‌توان در زمره معلمان موفق دانست که از سعه صدر، تاب‌آوری، تواضع، قدرت درک بالا و... برخوردار باشد و در پی خودسازی و اصلاح ضعف‌های خود برآید. لیکن موفقیت معلم تنها در رعایت ویژگی‌های اخلاقی خلاصه نمی‌شود و او باید از ویژگی‌های دانشی و مهارتی متناسب با کلاس‌داری و آموزش بهره‌مند باشد.
• داشتن روش‌های تدریس فعال
اولین ویژگی معلم در رابطه با کلاس‌داری و نحوه آموزش، روش تدریس است. معلم کارآمد و توانمند باید از روش‌های تدریس فعال استفاده کند و دانش‌آموزان را درگیر جریان یادگیری سازد و از سوی دیگر توانایی کنترل بحث‌ها را داشته باشد. در حین تدریس در رابطه با مطالب مرتبط، از دانش‌آموزان سوال بپرسد و از ورای پاسخ‌های آن‌ها، ادامه مباحث را تدریس کند، به این شکل که در آغاز مبحث کتاب، توضیح مختصر و مفیدی ارائه کند و پس از پرسیدن و شنیدن پاسخ دانش‌آموزان، توضیحی در جهت تکمیل پاسخ‌های آن‌ها بدهد. همچنین از تمامی دانش‌آموزان در بحث کلاسی استفاده نماید و سعی کند افراد منزوی یا منفعل را به صحبت کردن ترغیب نماید.
در حین تعامل با دانش‌آموزان، شنونده خوبی باشد و همه را به یک اندازه تشویق کند. به طورکلی می‌توان گفت بهترین مدرس در جریان تدریس، مدرسی است که تسهیلگر جریان یادگیری باشد، به این معنا که متناسب با توانایی‌ها و نیازهای دانش‌آموزان، مطالب آموزشی را تدریس کند و از مثال‌های عینی و ملموس استفاده کند تا دانش‌آموزان بتوانند به سهولت به یادگیری بپردازند.
معلم کارآمد وظیفه دارد که مطالب آموزشی را با بهره‌گیری از راه‌ها و ابزارهای مناسب و جذاب تعلیم دهد. به عنوان مثال اگر کلاس او حضوری بود، دانش‌آموز را به آزمایشگاه، گردش علمی، کتابخانه مدرسه، کارگاه هنرستان و... ببرد و با بهره‌گیری از ابزارهای متناسب با مطالب، به تعامل علمی با دانش‌آموزان بپردازد. اگر هم کلاس او به شکل مجازی برگزار گردید، از ابزارهای تعامل مجازی مانند: فیلم، انیمیشن، گفتگوی صوتی، لایو و... استفاده کند.
یک معلم موفق و کارآمد باید در راستای تعامل و پیشرفت دانش‌آموزان خود، آن‌ها را برحسب توانایی در گروه‌های دانش‌آموزی قرار دهد و متناسب با مبحث کتاب، فعالیت‌هایی مانند: تهیه گزارش، بحث گروهی، به اشتراک گذاشتن تکالیف و... را از آن‌ها بخواهد. این کار سبب می‌شود که دانش‌آموزان ضعیف متوجه ایرادات آموزشی خود شده و در کنار دوستان توانمند خود، به رفع اشکال بپردازند. از سوی دیگر معلم می‌تواند بین گروه‌ها رقابت ایجاد کند تا دانش‌آموزان توانمند رغبت بیشتری به آموزش دوستان ضعیف خود در گروه داشته باشند.در هنگام بحث و تعامل گروهی دانش‌آموزان با یکدیگر، معلم باید توانایی بسیاری در کنترل نظم و ترتیب کلاس و نظارت بر بحث‌ها داشته باشد.
• استفاده از سنجش و ارزشیابی برای آموزش بهتر
معلم موفق و کارآمد می‌تواند از سنجش و ارزشیابی دانش‌آموزان خود نیز در جهت یادگیری استفاده کند. چنین معلمی به جای انتخاب مبحثی از کتاب برای حفظ کردن دانش‌آموزان، می‌تواند از آن‌ها بخواهد که در رابطه با مبحث کتاب، روزنامه دیواری تهیه کنند، پژوهشی با همفکری هم بنویسند، کاردستی طراحی کنند و مثال‌های دیگر. معلم کارآمد دانش‌آموز خود را در طول چندین ماه ترم، ارزشیابی کرده و فعالیت و تلاش او را بررسی می‌کند. چنین معلمی ارزشیابی را به پایان ترم موکول نمی‌کند.
• عدم مقایسه دانش‌آموزان
معلم کارآمد در ارزشیابی به مقایسه دانش‌آموزان با یکدیگر نمی‌پردازد، بلکه آن‌ها را با گذشته خودشان مقایسه می‌کند و بر اساس میزان تلاش و پیشرفت به آن‌ها نمره می‌دهد. مدرس موفق و کارآمد، دانش‌آموز را الویت قرار می‌دهد و کلاس او رنگ و بوی شاگردنگری به خود می‌گیرد. بدون شک چنین معلمی در مقایسه با معلم‌های درس‌نگر بسیار موفق‌تر عمل می‌کند. حال باید دید که معلم شاگردنگر، چه معلمی است و چگونه می‌تواند در صدد موفقیت دانش‌آموزان گام بردارد و معلم درس‌نگر چه ویژگی‌هایی دارد.
بیشتر بدانید: آموزش آنلاین و تهدیدها و فرصت‌های آن برای معلم‌ها
دانلود فایل صوتی : معلم شاگردنگر و درس‌نگر
معلم شاگردنگر کیست؟
معلم شاگردنگر، معلمی است که دانش‌آموز را محور اصلی تعلیم و تربیت می‌داند و حول توانایی‌ها و نیازهای او به تدریس و ارزشیابی می‌پردازد. چنین معلمی با روان‌شناسی رشد کودک در مراحل سنی مختلف، آشنایی دارد، می‌داند که در هر مرحله سنی ظرفیت ذهنی دانش‌آموز به چه میزان است و متناسب با این ظرفیت به تسهیل‌گری مباحث آموزشی می‌پردازد. علاوه بر این مدرس شاگردنگر، از ویژگی‌های عاطفی و روانی هر مرحله از رشد دانش‌آموزان آگاهی دارد و برخوردها و انتظارات خود را با روحیات دانش‌آموزان تطبیق می‌دهد.
معلم درس‌نگر چه معلمی است؟
معلمی که تاکید زیادی بر موضوعات و مطالب آموزشی داشته باشد و عملکردش در یاد دادن مباحث درسی خلاصه می‌شود، معلم درس‌نگر است. معلم درس‌نگر در اغلب موارد، از روش تدریس سخنرانی استفاده می‌کند. از آنجایی که نگرشش صرفا معطوف به آموزش مباحث کتاب با جزئیات کامل است، از نیازها و توانایی‌های دانش‌آموزان آگاهی مطلوب ندارد و بدون درنظرگرفتن سطح یادگیری آن‌ها، ساعت‌ها به توضیح مطالب می‌پردازد، از دانش‌آموز می‌خواهد که در جلسه بعد مطالب را به طور کامل مطالعه کند. او بدون درنظرگرفتن ظرفیت ذهنی و حالات و روحیات دانش‌آموزان خود، به تدریس می‌پردازد و دانش‌آموزان نیز به ناچار به حفظ طوطی‌وار مطالب روی می‌آورند. دانش‌آموزان چنین معلمی، ترس از فراموشی مطالب معلم خود را دارند و همواره در استرس و تشویش به سر می‌برند. بدون شک چنین دانش‌آموزانی دستاورد علمی مطلوبی برای سال‌های بعد نخواهند داشت.
کلام آخر
در عبارات فوق به ویژگی‌های معلم خوب و کارآمد اشاره شد و معلم شاگردنگر و درس‌نگر معرفی گردید. حال باید دید که کدام دسته معلم‌ها از ویژگی‌های معلم خوب و کارآمد بهره‌مند هستند. بدون شک معلمی که شاگردنگر است و دانش‌آموز را عنصر اصلی تعلیم و تربیت می‌داند، سایر عناصر را متناسب با این عنصر طراحی می‌کند؛ در نتیجه معلمی موفق و کارآمد است. چنین معلمی از نیازها و توانایی‌های دانش‌آموزان در عصر حاضر آگاهی بسیاری دارد و آن‌ها را در تدریس و کلاس‌داری خود لحاظ می‌کند. دانش‌آموزانی که در کلاس‌های چنین معلمانی به تحصیل مشغول می‌شوند، می‌توانند به لحاظ علمی و اخلاقی به سطح مطلوب نزدیک شوند. از نظر شما یک معلم کارآمد چه خصوصیاتی دارد؟ نظرات خود را برای ما بفرستید.
فهرست منابع:
• دهدار، مجتبی، ستوان، صادق، بلوچی، رضا (1398)، بررسی تاثیر روش تدریس مشارکتی بر مهارت‌های اجتماعی، محل نشر: کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و علوم انسانی
• سیستانی‌نژاد، فرشته و محتشم‌نیا، مهدی(1396)، مقایسه اثربخشی دو روش تدریس پژوهش‌محور با محتوامحور بر مهارت‌های پژوهشی و اجتماعی دانش‌آموزان، محل انتشار: پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی
• ناظری، عبدالوهاب، نوری تمک، میلاد، کسلکه‌نژاد، عبدالخالق و خدری، حسین (1395)، روش تدریس‌های معلم‌محور و دانش‌آموز‌محور و افزایش کارایی، محل انتشار: کنفرانس ملی دانش و فناوری
تبلیغات:
نظرات شما بسیار ارزشمند هستند. به دیگران کمک کنید تا بیشتر بدانند. نظرات شما توسط کارشناسان بررسی، تایید و پاسخ داده می شوند. اگر ایمیلتان را وارد کنید، پاسخ کارشناسان برای شما ایمیل می شود.
تبلیغات:
اعضای سایت می توانند نمونه سوالات و فایل های آموزشی را دانلود کنند. همینطور، بعضی از مطالب فقط به اعضای سایت نمایش داده می شود. اطلاعات مهم، تغییرات مهم آموزشی به اعضای سایت اطلاع رسانی می شود. اعضای سایت هیچ محدودیتی در استفاده از امکانات سایت ندارند و می توانند در تمام آزمون های آنلاین شرکت کنند و از تمام امکانات سایت و بخش اعضا استفاده کنند.
همین حالا نزدیک به یک میلیون نفر دیگر هم عضو فعال سایت سرزمین تیزهوش ها هستند. چرا شما به این خانواده بزرگ نمی پیوندید؟
