شرایط شرکت در المپیاد ریاضی برای دانش‌آموزان فعال

زنگ ریاضی در مدارس برای هرکس حال و هوای خاص خودش را دارد. شاید شما هم دیده باشید که اغلب دانش‌آموزان از درس ریاضی و زنگ ریاضی فراری هستند و دائم در حال گله و شکایتند که ما از ریاضی در عذاب هستیم. اما درمقابل، گروه دیگری از دانش‌آموزان هستند که برای یادگرفتن ریاضی بی‌تابی می‌کنند و به اصطلاح خودمان سرشان برای مسائل سخت ریاضی درد می‌کند. درواقع کم نیستند افرادی که واقعاً استعداد ریاضی دارند و به‌شدت به ریاضی علاقه‌مند هستند.

دانش‌آموزان بسیار باهوش و مستعدی که حل سؤالات ریاضی مدرسه برایشان مثل آب خوردن است، کسانی هستند که تشنۀ مطالب ریاضی هستند و دوست دارند در رقابت‌های ریاضی شرکت کنند و خودشان را حسابی در یک معرکۀ علمی مانند المپیاد ریاضی مورد آزمایش قرار دهند.

ما در این مقاله تلاش می‌کنیم تا اطلاعات مربوط به المپیاد ریاضی را بیان کنیم. اگر دوست دارید از شرایط شرکت در المپیاد دانش‌آموزی ریاضی آگاه شوید و اطلاعاتی در مورد مراحل و منابع المپیاد ریاضی کسب کنید، به شما دوست و همراه گرامی خواندن این مقاله را پیشنهاد می‌کنم.

المپیاد ریاضی دانش‌آموزی چیست؟

المپیاد درواقع نوعی مسابقۀ علمی است که در عرصۀ جهانی از اعتبار بالایی برخوردار است و همه‌ساله در جهان برگزار می‌شود که هدف از برگزاری آن مقایسۀ توانایی‌های علمی دانش‌آموزان کشورهای مختلف جهان است. دراصل هدف از برگزاری المپیاد دانش‌آموزی ریاضی، شناسایی دانش‌آموزان مستعد در زمینۀ ریاضی است. از سوی دیگر، دانش‌آموزانی که در المپیاد دانش‌آموزی ریاضی شرکت می‌کنند، از لحاظ علمی نسبت به سایر دانش‌آموزان ارتقا پیدا می‌کنند و همین مسئله سبب رشد علمی و افزایش اعتماد‌به‌نفس آن‌ها خواهد شد. البته، توجه داشته باشید که شرکت در این المپیاد، برگ برنده‌ای برای دانش‌آموزان در مراحل مختلف تحصیلی ازجمله کنکور تلقی می‌شود.

بیشتر بدانید: معرفی انواع المپیاد دانش‌آموزی و شرایط شرکت در آن

المپیاد ریاضی دانش‌آموزی، در طی چندین مرحله برگزار می‌شود و درنهایت دانش‌آموزانی که موفق به کسب مدال طلا شوند، این امکان را دارند که در رشته و دانشگاه مورد علاقۀ خود بدون کنکور وارد دانشگاه شوند. بهتر است بدانید که براساس تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی، دارندگان مدال طلای المپیاد ریاضی می‌توانند از گروه پزشکی رشتۀ مورد علاقه خود را در دانشگاه انتخاب کنند و بدون کنکور ادامه تحصیل دهند.

از دیگر امتیازات شرکت در المیپاد ریاضی دانش‌آموزی، این است که اگر شما در المپیاد ریاضی دانش‌آموزی شرکت کنید و مدال طلا، نقره یا برنز کسب کنید، این امتیاز را خواهید داشت که سربازی را به‌عنوان سرباز نخبه و به‌شکل پروژه‌ای یا کارمندی در مدت زمان کوتاهی به اتمام برسانید. از سوی دیگر، شما می‌توانید به‌عنوان مدال آور عضو بنیاد ملی نخبگان شوید و از مزایای مختلف این بنیاد استفاده کنید.

المپیاد ریاضی دانش‌آموزی، در طی چندین مرحله برگزار می‌شود و درنهایت دانش‌آموزانی که موفق به کسب مدال طلا شوند، این امکان را دارند که در رشته و دانشگاه مورد علاقۀ خود بدون کنکور وارد دانشگاه شوند. 

مراحل و منابع المپیاد ریاضی

المپیاد ریاضی دارای سه مرحله است. در مرحلۀ اول این المپیاد، شما باید در آزمون ثبت‌نام کنید و فرآیند نام‌نویسی را تکمیل کنید. پس از انجام ثبت‌نام در المیپاد ریاضی بسیار اهمیت دارد که از منابع سؤالات آزمون مرحلۀ اول المپیاد ریاضی آگاه شوید.

پیش از این که درخصوص منابع المپیاد ریاضی صحبت کنیم، لازم است که درمورد نوع مباحث و موضوعات در آزمون به شما اطلاعاتی بدهیم. در مرحلۀ اول المپیاد ریاضی از آمار و احتمال، حسابان و هندسه سؤال طرح می‌شود. درنتیجه شما باید در این مباحث بسیار قوی ظاهر شوید و تلاش کنید تا این مباحث را به‌خوبی یاد بگیرید.

منابع مهمی که مباحث بالا را به‌خوبی دربرمی‌گیرند و از آن سؤال طرح می‌شود، عبارت است از:

مسائل هندسه در ایران و جهان انتشارات دانش‌پژوهان، 250 مسأله هندسه از انتشارات فاطمی، هندسه مسطحه از مقدمات تا المپیاد نوشتۀ سیامک احمدپور از انتشارات خوشخوان، آشنایی با هندسه از انتشارات فاطمی، مسأله‌هایی در هندسه مسطحه شاریگین از انتشارات مبتکران، هندسه مسطحه کورت از انتشارات فاطمی، 8 کتاب ریاضی میکروی گاج از انتشارات گاج، آموزش و آزمون ریاضی یازدهم از انتشارات رشادت مبتکران، ماجراهای من و درسام از انتشارات خیلی سبز، کتاب کار ریاضی 1 از انتشارات خیلی سبز، آمار و احتمال یازدهم سری سیر تا پیاز از انتشارات گاج، جیبی آمار و احتمال از انتشارات خیلی سبز، آمار و احتمال یازدهم از انتشارات اسفندیار، حسابان یازدهم از انتشارات گاج، کتاب کار حسابان 1 از انتشارات خیلی سبز و آمار و احتمال یازدهم سری پرسمان از انتشارات گاج.

مرحلۀ دوم المپیاد ریاضی به این شکل است که برگزیدگان مرحلۀ اول که تقریباً 600 نفر هستند و از هر دو پایۀ دهم و یازدهم هستند وارد مرحلۀ دوم می‌شوند و لازم است بدانید در این مرحله برخلاف مرحلۀ اول، سؤالات تشریحی هستند. البته، نگران نباشید، در این مرحله حدود چهار ساعت و نیم وقت دارید تا به سؤالات تشریحی پاسخ دهید. بسیار اهمیت دارد که آگاهی کاملی از مباحثی که از آنها سؤال می‌آید داشته باشید. همچنین باید به‌قدر کافی بر مباحث هندسه، جبر، نظریۀ اعداد و ترکیبات، مسلط باشید.

در مرحلۀ دوم المپیاد ریاضی باید منابع خوبی مطالعه کنید. بر همین اساس، برای اطلاع از چگونگی سؤالات، می‌توانید روی لینک «نمونه سوالات المپیاد ریاضی» کلیک کنید و از نحوۀ سؤالات اطلاع پیدا کنید. منابع مرحلۀ دوم عبارتند از:

•  مسائل هندسه در ایران و جهان از انتشارت دانشپژوهان
•  250 مسأله هندسه از انتشارات فاطمی
•  آشنایی با هندسه از انتشارات فاطمی
•  هندسه مسطحه از مقدمات تا المپیاد نوشتۀ سیامک احمدپور از انتشارات خوشخوان
•  مسأله‌هایی در هندسه مسطحه شاریگین از انتشارات مبتکران
•  هندسه مسطحه کورت از انتشارت فاطمی
•  استراتژی‌های جبر از انتشارات دانشپژوهان جوان
•  برگزیده مسائل جبر و آنالیز از انتشارات فاطمی
•  101 مسأله در جبر از انتشارات فاطمی
•  کارگاه حل مسأله جبر در المپیاد ریاضی از انتشارات مبتکران
•  تئوری اعداد مهدی صفا از انتشارات خوشخوان
•  104 مسأله در نظریه اعداد از انتشارات خوشخوان
•  برگزیده مسائل نظریه اعداد از انتشارات خوشخوان
•  روش‌های ترکیبات 2 نوشتۀ دکتر علیپور از انتشارات فاطمی
•  استراتژی‌های حل مسأله از انتشارات مبتکران

مرحلۀ سوم المپیاد ریاضی دانش‌آموزی به این ترتیب برگزار می‌شود که حداکثر 60 نفر از شرکت‌کنندگان برتر مرحلۀ دوم المپیاد ریاضی به مرحلۀ سوم وارد می‌شوند. مرحلۀ سوم درواقع یک دورۀ تابستانی و آموزشی است. در این دوره، حدود 10 آزمون برگزار خواهد شد، و در پایان، از میان برگزیدگان این آزمون‌ها به 12 نفرِ برتر مدال طلا و به 24 نفرِ بعدی مدال نقره و به بقیه مدال برنز اعطا می‌گردد. 12 نفر برتری که مدال طلا کسب کردند وارد مرحله بعدی می‌شوند و از میان آن‌ها 6 نفر به‌عنوان نخبه انتخاب می‌شوند و تیم ملی را جهت اعزام به المپیاد ریاضی جهان تشکیل می‌دهند.

بهتر است برای آمادگی بیشتر از نمونه سؤالات المپیاد ریاضی به‌عنوان تمرین استفاده کنید. به‌طور قطع برای موفقیت در مرحلۀ سوم المپیاد ریاضی، علاوه‌بر منابع مرحلۀ اول و مرحلۀ دوم منابع جدیدی را نیز باید به‌خوبی مطالعه کنید. یادتان باشد که پس از ورود به مرحلۀ سوم و شروع دورۀ تابستانی و آموزشی شما با منابع جدید آشنا خواهید شد.

شرایط شرکت در المپیاد ریاضی ایران چیست؟

دانش‌آموزان باید در سال تحصیلی 1400-1401 در دورۀ دوم متوسطه (نظری، فنی‌وحرفه‌ای، کارودانش) اشتغال به تحصیل داشته باشند. همچنین در صورت دارا بودن شرایط اختصاصی می‌توانند در بیش از یک آزمون المپیاد شرکت کنند.

تمامی دانش‌آموزان دارندۀ مدال نقره و برنز المپیاد ریاضی در دورۀ آموزشی تابستان 1400 درصورت تمایل به شرکت در المپیاد ریاضی سال جاری، ملزم به ثبت‌نام و شرکت در تمامی مراحل هستند و صرفاً درصورت موفقیت به مرحلۀ بعدی راه خواهند یافت.

شرکت‌کنندگان در المپیاد ریاضی پایۀ دهم و یازدهم تمامی رشته‌ها لازم است بدانند که براساس بالاترین نمرۀ کسب‌شده در مرحلۀ اول آزمون، تعداد 600 نفر از هر دو پایۀ دهم و یازدهم به آزمون مرحلۀ دوم راه پیدا خواهند کرد و تعداد 900 نفر دیگر از شرکت‌کنندگان پایۀ دهم براساس بالاترین نمرۀ کسب‌شده در آزمون مرحلۀ اول به‌شکل آزمایشی و با هدف آمادگی بیشتر برای المپیاد سال آینده در آزمون مرحلۀ دوم شرکت می‌کنند، اما وارد دورۀ آموزشی تابستانی نخواهند شد.

دانش‌آموزانی که در پایۀ دوازدهم مشغول به تحصیل هستند، صرفاً مجاز به شرکت در المپیاد نانوفناوری هستند. این المپیاد به این معنا است که اگر شما هم‌اکنون در حال تحصیل در پایۀ دوازدهم هستید، تنها می‌توانید در المپیاد نانوفناوری شرکت کنید. جهت اطلاع از زمان و شرایط دقیق ثبت‌نام به سامانه ثبت نام المپیادهای علمی مراجعه کنید.

المپیاد ریاضی ساسمو (SASMO)

المپیاد ریاضی ساسمو، المپیادی است که در قارۀ آسیا و در کشور سنگاپور برگزار می‌شود. هدف از برگزاری المپیاد ریاضی ساسمو، افزایش سطح اطلاعات ریاضی و به‌نوعی رقابت و مبادلۀ اطلاعات در زمینۀ ریاضی است. به این ترتیب، استعدادها و به اصطلاح خودمانی مغزهای ریاضی در قارۀ آسیا شناسایی و به جهان معرفی می‌شوند.

المپیاد ساسمو به‌طور قطع به شما کمک می‌کند تا خودتان را در فضای وسیع قارۀ آسیا محک بزنید و قطعاً به تلاش زیادی نیاز دارید تا در این المپیاد شرکت کنید و موفق شوید، اما ارزشش را دارد. در این المپیاد تمام دانش‌آموزان از پایۀ دوم تا دهم می‌توانند شرکت کنند. این المپیاد، فضای مناسبی جهت کشف استعدادهای ریاضی در سطح قارۀ آسیا را فراهم می‌کند.

درست است که المپیاد ریاضی ساسمو، بزرگ و با رقابت سنگین به نظر می‌آید، اما به شما دانش‌آموزان عزیز توصیه می‌کنم که از مشکلات نترسید و به‌جای ترسیدن برای رسیدن به هدف خود تلاش کنید و بجنگید، چون موفقیت در المپیاد ساسمو امتیازات فراوانی را برای شما به ارمغان خواهد آورد. حتماً به امتیاز شرکت در المپیاد ساسمو فکر کنید. دوستان عزیز اگر شما در مرحلۀ اول المپیاد ساسمو موفق شوید به شما براساس امتیازتان لوح نقره یا لوح طلا اعطا می‌شود و در مرحلۀ دوم اگر موفق شوید این بار به عضویت آکادمی دانش‌آموزان برتر درمی‌آیید.

عضویت در آکادمی دانش‌آموزان برتر افتخار بزرگی است که نصیب هر کسی نمی‌شود، ولی کسی که موفق شود وارد این آکادمی شود از امتیازات مهمی مانند بورسیۀ تحصیلی و جوایز نقدی ارزشمندی بهره‌مند خواهد شد.

دوستان علاقه‌مند به شرکت در المپیاد ریاضی ساسمو می‌توانند وارد سایت ساسمو شوند و از نحوۀ برگزاری اطلاعات و ثبت‌نام آگاه شوند. این المپیاد معمولاً در اردیبهشت‌ماه برگزار می‌شود. درنتیجه شما باید زودتر از ماه اردیبهشت به این سایت سر بزنید و نسبت به زمان دقیق برگزاری آن اطمینان حاصل کنید. شاید اسم المپیاد ریاضی ساسمو به نظر بزرگ بیاید، اما موفقیت در این المپیاد آن‌قدرها هم سخت نیست و امکان‌پذیر است. در سال 1400 معاون آموزش و پرورش استان هرمزگان از موفقیت 10 دانش‌آموز در المپیاد ریاضی ساسمو خبر داد. پس بهتر است نگرانی را کنار بگذارید و بیشتر تلاش کنید.

بیشتر بدانید: آشنایی کامل با المپیاد فیزیک دانش‌آموزی

المپیاد ریاضی دانشگاه الینویز (AMO)

دانشگاه الینویز از معتبرترین دانشگاه‌های آمریکا و جهان است. این دانشگاه نیز المپیاد ریاضی برگزار می‌کند که سطح برگزاری آن از دبستان تا متوسطه را دربرمی‌گیرد. سؤالات این المپیاد ریاضی توسط استادان برجستۀ ریاضی دانشگاه الینویز طراحی می‌شوند.

مرحلۀ اول المپیاد ریاضی دانشگاه الینویز در آبان‌ماه برگزار می‌شود و البته مرحلۀ دوم به‌دلیل شیوع کرونا فعلاً آنلاین برگزار می‌شود. این المپیاد ریاضی نسبت به المپیاد ریاضی ساسمو که در بالا توضیح دادیم، سطح بالاتری دارد. سؤالات این آزمون بسیار مفهومی است و نیاز به تلاش بیشتری دارد، ولی در هر حال استفاده از نمونه سؤالات المپیاد ریاضی ساسمو به شما کمک می‌کند تا آمادگی بیشتری برای شرکت در المپیاد ریاضی الینویز پیدا کنید.

از آن جا که سطح المپیاد ریاضی الینویز بسیار بالا است، پس جوایز آن نیز بسیار ارزشمند هستند؛ برای برندگان مدالِ طلا و نقره جواز شرکت در مسابقات ریاضی سنگاپور و مسابقات ریاضی جزیرۀ بالی اندونزی اعطا می‌شود. همچنین، برای کسانی که مدال برنز کسب کنند، جواز شرکت در مسابقات جزیرۀ بالی اندونزی اعطا می‌گردد.

مسابقات جهانی ریاضی سنگاپور (STEMCO)

مسابقات جهانی ریاضی سنگاپور بزرگترین مسابقات ریاضی است که در سطح قارۀ آسیا برگزار می‌شود. حتماً این سؤال برای شما دانش‌آموزان پیش می‌آید: «چرا سنگاپور؟!!»

در جواب شما باید بگویم که چون سنگاپور جزء پنج کشور برتر در علم ریاضی و آموزش روش‌های ریاضی است این مسابقات در سنگاپور برگزار می‌شود. این مسابقات هر سال در اواخر فرودین در ایران هم‌زمان با دیگر کشورها برگزار می‌شود و نتایج آن نیز 30 تا 45 روز بعد در سایت رسمی مسابقات اعلام می‌گردد. تمامی دانش‌آموزان پایۀ دوم تا یازدهم می‌توانند در این مسابقات شرکت کنند. به هیچ وجه نگران ترجمۀ سؤالات نباشید چون این سؤالات به‌شکل ترجمه‌شده در اختیار شما قرار می‌گیرند و تنها باید اعداد را به زبان انگلیسی بدانید.

شرکت‌کنندگانی که بتوانند مدال طلا یا نقره به‌دست آورند و جوایز نقدی دریافت کنند، جواز شرکت در مرحلۀ دوم را کسب می‌کنند و همچنین عضو آکادمی دانش‌آموزان برتر می‌شوند و می‌توانند از مزایای آن مانند بورس تحصیلی استفاده کنند. شرکت در این مسابقات به دانش‌آموزان این امکان را می‌دهد که برای رقابت‌های بین‌المللی آمادگی بیشتری پیدا کنند و درک عمیق‌تری را در مسائل ریاضی به‎دست آورند.

بیشتر بدانید: المپیاد شیمی چیست؛ شرایط شرکت در آن

مسابقه ریاضی اروپا (FMC)

این مسابقه که درواقع مسابقات کاپ جهانی ریاضی است، به‌تازگی در اروپا برگزار می‌شود. در اولین مرحله از این مسابقات چهار سؤال ریاضی به شما داده می‌شود و حدود چهار ساعت و نیم زمان دارید تا آنها را حل کنید. این مسابقه در حال حاضر به‌دلیل شیوع کرونا به‌صورت آنلاین برگزار می‌شود.

مسابقات ریاضی (IMC)

مسابقات ریاضی (IMC) هم یک‌جور مسابقۀ ریاضی جهانی است که دو مرحلۀ داخلی دارد؛ مرحلۀ اول در آذرماه برگزار می‌شود و مرحلۀ دوم در اسفندماه برگزار می‌شود. برگزیدگان دورۀ دوم به‌صورت تیمی به خارج از کشور اعزام می‌شوند.

همچنین، در نظر داشته باشید که به‌طور معمول، روابط عمومی خانۀ ریاضی تهران، فراخوان ثبت‌نام آزمون انتخابی مسابقات جهانی ریاضی را به شکل بخشنامه به مدارس سراسر کشور ابلاغ می‌کند.

جمع‌بندی

شرکت در المپیاد ریاضی و مسابقات ریاضی جهانی برای برخی از دانش‌آموزان یک دغدغه محسوب می‌شود. دانش‌آموزان نخبه‌ای که در مدارس درس می‌خوانند، ولی از لحاظ استعداد و توانایی به نسبت سایر دانش‌آموزان از سطح گیرایی و توانمندی ذهنی بالاتری در ریاضی برخوردارند، می‌توانند در مسابقات جهانی ریاضی شرکت کنند و در المپیاد ریاضی مقام کسب کنند، و به این ترتیب، توانایی‌های خود را به دیگران ثابت کنند و مسیر تحصیلی آینده خود را هموار کنند. موفقیت در المپیاد ریاضی دانش‌آموزی یا در مسابقات ریاضی سنگاپور یا مسابقات ریاضی اروپا سبب می‌شود تا شما از مسیر منطقه‌ای خارج شوید و وارد یک مسیر علمی و جهانی شوید.

ما در این مقاله تلاش کردیم که شرایط شرکت در المپیاد ریاضی دانش‌آموزی و مراحل و منابع را برای شما علاقه‌مندان به المپیاد ریاضی و مسابقات جهانی ریاضی توضیح دهیم و مسیر را برای شما روشن کنیم. ضمن آرزوی موفقیت برای شما دانش‌آموزان محترم، خوشحال می‌شویم نظرات و پیشنهادات خود را با ما در میان بگذارید.