معرفی رشته آمار ، بازار کار و میزان درآمد آن

رشته آمار، یکی از رشته‌های بزرگ و مهم علوم پیچیده است که به طراحی و تحلیل داده‌ها، مدل‌سازی پدیده‌ها و ارائه تصمیمات مبتنی بر اطلاعات می‌پردازد. اگر چه ممکن است به نظر برسد که آمار تنها در دانشگاه‌ها و محیط‌های تحقیقاتی کاربرد داشته باشد، اما واقعیت این است که آمار در تمام جوانب زندگی ما حضور دارد.

عصر مدرن را عصر اطلاعات می‌نامند و دلیل اصلی این نام‌گذاری، انبوهی از اطلاعات است که به ما در هر زمینه‌ای تحت عنوان داده‌ها ارائه شده است؛ از داده‌های جامعه‌شناختی و اقتصادی گرفته تا داده‌های محیطی و علمی.

در این راستا، آمار به عنوان ابزار اصلی در تجزیه و تحلیل داده‌ها و استخراج اطلاعات معنی‌دار از آنها معرفی می‌شود. آمار به ما این امکان را می‌دهد که از داده‌ها به صورت منطقی و علمی نتایجی استخراج کنیم. به عبارت دیگر، آمار به ما کمک می‌کند تا داده‌های پیچیده را در قالب اعداد و ارقام قابل درک و تفسیر کنیم.

رشته آمار، از یک علم تئوری تا یک ابزار کاربردی گسترش یافته است. این رشته به مطالعه نظریه‌ها و مدل‌های آماری، اصول تجزیه و تحلیل داده‌ها، و توسعه روش‌های آماری می‌پردازد. با گسترش، تولید و جمع‌آوری داده‌ها در صنایع و اقتصاد، تقاضا برای آماردان‌ها به شدت افزایش یافته است. آماردان‌ها به عنوان کارشناسان آماری به بازار کار وارد می‌شوند و نقش حیاتی در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک شرکت‌ها، دولت‌ها، و سازمان‌های مختلف ایفا می‌کنند.

با توجه به اهمیت آمار در جامعه‌ی مدرن، رشته آمار نه تنها یک علم نظری بلکه یک پله به دنیای داده و تصمیم‌گیری است. آماردان‌ها به عنوان متخصصانی که با زبان اعداد به ترجمه دنیای داده‌ها و اطلاعات می‌پردازند، نقش حیاتی در شکل‌دهی به آینده دارند. این رشته برای علاقه‌مندان به دنیای داده و علمِ تصمیم‌گیری یک فرصت شگفت‌انگیز برای یادگیری است.

رشته آمار چیست و چه گرایش‌هایی دارد؟

رشته آمار یکی از رشته‌های زیرمجموعه کنکور ریاضی فیزیک است و به عنوان یکی از حیاتی‌ترین علوم، نقش بسیار مهمی در تفسیر و مدیریت دنیای داده و اطلاعات ایفا می‌کند. آمار از اعداد و رقم‌ها به عنوان زبان اصلی خود استفاده می‌کند تا داده‌ها را به اطلاعات معنی‌داری تبدیل کند. در واقع رشته آمار چیزی بیش از مجموعه‌ای از قوانین و تکنیک‌های محاسباتی است؛ این رشته  دروازه‌ای به دنیای داده و اطلاعات است. آمار، از طریق مفاهیمی همچون شمارش، مقایسه، روابط و تأثیرات، تلاش می‌کند تا داده‌ها را به اطلاعات مفهومی تبدیل کند. این اطلاعات مفهومی به تصمیمات استراتژیک در علوم، اقتصاد، حکومت، و صنایع کمک می‌کنند.

رشته آمار علاوه بر مقطع کارشناسی، در مقاطع بالاتر یعنی کارشناسی ارشد و دکتری نیز ارائه می‌شود. فارغ‌التحصیلان دوره کارشناسی می‌توانند با شرکت در کنکور کارشناسی ارشد و کسب نمره مورد نیاز، رشته آمار را در یکی از گرایش‌های کارشناسی ارشد آمار ادامه دهند. در مقطع کارشناسی ارشد، رشته آمار دارای پنج گرایش شامل آمار ریاضی، بیم‌سنجی، علم داده‌ها، آمار اجتماعی و آمار اقتصادی است. در مقطع دکتری تنها دو گرایش، یعنی آمار و بیم‌سنجی، در دانشگاه‌های ایران ارائه می‌شود. انتخاب گرایش مناسب در دوره‌های بالاتر تحصیلی به دانش‌آموزان فرصتی می‌دهد تا در حوزه‌های مختلف تحقیق کرده و مهارت‌های تخصصی خود را توسعه دهند.

شرایط ورود به رشته آمار

برای ورود به رشته آمار، اولین گام شرکت در آزمون کنکور است. در سال‌های گذشته، رشته آمار مختص دانش‌آموزانی بود که در کنکور رشته ریاضی شرکت می‌کردند. اما از سال 1402، در اکثر دانشگاه‌ها، انحصار داوطلبان کنکور ریاضی برداشته شد. این تغییر این امکان را به دانش‌آموزان کنکور تجربی و علوم انسانی می‌دهد که با استفاده از سوابق تحصیلی خود وارد رشته آمار شوند.

بسته به اینکه دانشگاهی که می‌خواهید وارد شوید کدام باشد، درصد دروس ریاضی، فیزیک و شیمی کنکور شما اهمیت پیدا می‌کند. برای قبولی در دانشگاه‌های برتر تهران، به نمره‌ی بالاتری نیاز دارید.

ورود به رشته آمار نیازمند علاقه و توانایی در تحلیل و توصیف داده‌ها است. برای موفقیت در این رشته، تسلط به دروس مرتبط با ریاضی و آمار ضروری است. همچنین توانایی و علاقه شما به استفاده از نرم‌افزارهای مرتبط با تجزیه و تحلیل داده نیز اهمیت دارد.

در طول تحصیل در رشته آمار، شما به عنوان یک آماردان باید توانایی تحلیل و تفسیر داده‌ها را داشته باشید. این مهارت بسیار مهم است تا بتوانید داده‌ها را به اطلاعات مفهومی تبدیل کرده و تصمیم‌های مبتنی بر آن‌ها را اتخاذ کنید.

به طور کلی، ورود به رشته آمار نیازمند توانایی‌های ریاضی قوی، تحلیل دقیق، و علاقه به کشف الگوها و روابط در داده‌هاست. انتخاب رشته تحصیلی بسیار مهم است و باید با دقت انجام شود تا با توانایی‌ها و علاقه‌های شخصی شما منطبق باشد.

رشته آمار در دبیرستان

در دبیرستان، یکی از دروس مهمی که دانش‌آموزان با آن آشنا می‌شوند، درس آمار است. این درس به دانش‌آموزان اصول و مبانی آمار را آموزش می‌دهد و توانایی تجزیه و تحلیل داده‌ها و استفاده از احتمال را به آنها انتقال می‌دهد. این درس به طور خاص و تحت عنوان آمار و احتمال مربوط به رشته‌ی ریاضی فیزیک است و در پایه یازدهم تدریس می‌شود. البته در رشته‌ی علوم انسانی نیز دروسی با عنوان ریاضی و آمار در دوره‌ی دوم متوسطه ارائه می‌شود.

زیرمجموعه‌ها و مباحث درسی آمار در دبیرستان

• در فصل اول کتاب آمار و احتمال ، دانش‌آموزان با منطق ریاضی آشنا می‌شوند. منطق ریاضی به عنوان دستور زبان ریاضی مورد بررسی قرار می‌گیرد. این فصل به دانش‌آموزان امکان می‌دهد مباحث تفکر ریاضی و استدلال منطقی را متوجه شوند. اصول استدلال در ریاضیات و تأثیر منطق ریاضی بر تحلیل داده‌ها در این فصل مورد بررسی قرار می‌گیرد.
• فصل دوم به مبحث علم احتمال اختصاص دارد. دانش‌آموزان در اینجا با اصول علم احتمال آشنا می‌شوند. این فصل به آنها کمک می‌کند تا احتمالات مرتبط با مسائل مختلف را درک کنند. همچنین، تأثیر مفاهیمی همچون استقلال و احتمال غیرهم‌شانس بر تحلیل مسائل احتمالاتی بررسی می‌شود.
• در فصل سوم و چهارم، مباحث مربوط به آمار مورد بررسی قرار می‌گیرند. در این دو فصل، دانش‌آموزان با اصول و مفاهیم آماری آشنا می‌شوند. از جمله مباحث مطرح در این فصل‌ها می‌توان به مفاهیمی همچون معیارهای پراکندگی، گردآوری داده‌ها و برآورد، و همچنین معرفی مفاهیم آماری پیچیده‌تر اشاره کرد.

آمار به عنوان یکی از دروس مهم در دبیرستان، دانش‌آموزان را به تفکر منطقی، استدلال، و تحلیل داده‌ها ترغیب می‌کند. این درس اهمیت زیادی در زندگی روزمره دارد و اساسی برای درک بهتر دنیای داده و اطلاعات است. آمار در دبیرستان نقش اساسی در توسعه مهارت‌های تحلیلی و منطقی دانش‌آموزان ایفا می‌کند و آمادگی آنها را برای مواجهه با چالش‌های آینده افزایش می‌دهد.

رشته آمار در دانشگاه

برای فارغ‌التحصیلی از رشته آمار در دوره‌ی کارشناسی گذراندن حداقل 138 واحد و حداکثر 140 واحد الزامی است. این دروس در چهار دسته‌ی دروس عمومی (22واحد)، دروس پایه الزامی (22واحد)، دروس تخصصی (82واحد) و دروس اختیاری (12واحد) قرار می‌گیرند.

دروس رشته آمار در دانشگاه

• دروس عمومی: فارسی عمومی(2واحد)، زبان خارجی عمومی (2واحد)، تربیت بدنی1 (2 واحد)، تربیت بدنی2 (2 واحد که پیش‌نیاز آن تربیت بدنی1 است)، دانش خانواده و جمعیت (2واحد) و دروس عمومی معارف اسلامی( 12واحد).

  لازم به ذکر است که دروس عمومی معارف اسلامی شامل عناوینی چون مبانی نظری اسلام (۴ واحد)، اخلاق اسلامیͬ(٢ واحد)، انقلاب اسلامی(٢ واحد)، تاریخ و تمدن اسلامی (٢ واحد) و آشنایی با منابع اسلامی(٢ واحد) است.

• دروس پایه الزامی:  ریاضی عمومی١ (4واحد)، ریاضی عمومی 2 (4واحد که پیش‌نیاز آن ریاضی عمومی1 است)، ریاضی برای آمار (3واحد که پیش‌نیاز آن ریاضی عمومی1 است)، مبانی کامپیوتر و برنامه‌نویسی (3واحد)، مبانی ریاضیات (3واحد)، آمار و احتمال مقدماتی (3واحد)، مبانی جمعیت‌ شناسی (مبانی ژنتیک) (2واحد)

  یکی از دروس مبانی جمعیت‌شناسی یا مبانی ژنتیک را می‌توان ، براساس علاقه و همچنین براساس واحدهای ارائه شده، اخذ کرد.

• دروس تخصصی: جبر خطی برای آمار (3واحد)، آنالیز ریاضی(4واحد)1، احتمال1 (4واحد)، احتمال2 (4واحد)، روش‌های آماری (3واحد)، آمار ریاضی1 (3واحد)، آمار ریاضی2 (3واحد)، فرآیندهای تصادفی1 (4واحد)، روش‌های نمونه‌گیری1 (3واحد)، روش‌های نمونه‌گیری2 (3واحد)، رگرسیون1 (3واحد)، رگرسیون2 (3واحد)، طرح آزمایش‌های 1 (3واحد)، طرح آزمایش‌های 2 (3واحد)، روش‌های ناپارامتری (3واحد)، سری‌های زمانی 1 (4واحد)، روش‌های چندمتغیره پیوسته 1 (3واحد)، روش‌های چندمتغیره پیوسته 2 (3واحد)، روش‌های چندمتغیره گسسته 1 (4واحد)، روش‌های عددی و شبیه‌سازی (3واحد)، کنترل کیفیت آماری (3واحد)، آشنایی با آمار رسمی (2واحد)، محاسبات آماری (3واحد)، مشاوره آماری (2واحد)، روش تحقیق (2واحد)، زبان تخصصی (2واحد)، پروژه (2واحد)

هرکدام از این دروس هم به تبع پیش‌نیازهای خود را دارند.

• دروس اختیاری: برنامه‌نویسی پیشرفته (3واحد)، روش‌های آماری پیشرفته (3واحد)، ساختمان داده‌ها و الگوریتم‌ها (3واحد)، داده‌کاوی (3واحد)

در زمینه دروس اختیاری نیز، سه درس اول اجباری اختیاری هستند و درس آخر را می‌توانید با مشورت گروه و به دلخواه انتخاب کنید. هرچند که در اینجا، درس داده‌کاوی به دلیل کاربرد فراوان در حل مسایل دنیای امروز، پیشنهاد شده است.

بازار کار رشته آمار و میزان درآمد آن

رشته آمار به عنوان یکی از رشته‌های مهم و تاثیرگذار، بازار کار پررونق و چشم‌اندازهای روشنی در بازار کار دارد. با این حال، در کشور ما، شناخت ناکافی درباره علم آمار و کاربردهای آن باعث می‌شود که اهمیت این رشته و فارغ‌التحصیلان آن نادیده گرفته شود.

در سازمان‌ها و ادارات، تقریبا در هر زمینه‌ای نیاز به کارشناسان متخصص آمار وجود دارد. با این حال، به دلیل نبود آگاهی کافی از اهمیت توانمندی‌های آماردان، در اکثر موارد از افرادی استفاده می‌شود که دانش کمی در آمار داشته یا صرفا با اعداد و ارقام آشنا هستند. این امر به شکلی ملموس باعث کاهش کارایی و دقت در تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها می‌شود.

امروزه بازار کار رشته آمار به دلیل افزایش گسترده تولید و جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات در صنایع مختلف و نیاز به تصمیم‌گیری مبتنی بر داده‌ها، به یک زمینه پررونق و دارای فرصت‌های شغلی بسیاری تبدیل شده است. آماردان‌های توانمند به عنوان کارکنان باارزش در صنایع مختلف مورد نیاز هستند. آنها با عنوان تخصصی‌شان در زمینه‌های متنوعی مانند تجارت، بهداشت و پزشکی، دولت و ... قرار می‌گیرند.

بنابراین، آینده شغلی در رشته آمار پر از فرصت‌ها و چشم‌اندازهای درخشان است، اما آماردان‌ها نیازمند توانمندی‌ها و دانش مناسب برای بهره‌برداری بهینه از این فرصت‌ها هستند. در زیر به برخی از موسساتی که نیاز به متخصص آمار دارند اشاره می‌شود:

• دولت و ادارات عمومی: دولت‌ها و ادارات دولتی نیاز به متخصصان آمار دارند تا اطلاعات جمع‌آوری‌شده را تحلیل کرده و تصمیم‌گیری‌های سیاسی را با استفاده از اطلاعات آماری انجام دهند.
• بانک‌ها و مؤسسات مالی: در صنعت مالی، متخصصان آمار در تحلیل ریسک‌ها، پیش‌بینی نرخ‌های ارز و ارزش‌گذاری سهام نقش اساسی ایفا می‌کنند.
• شرکت‌های بیمه: شرکت‌های بیمه از متخصصان آمار برای تعیین نرخ‌های بیمه و تحلیل خسارات و ادعاها استفاده می‌کنند.
• شرکت‌های تکنولوژی و ارتباطات: شرکت‌های تکنولوژی برای تحلیل داده‌های کاربران، بهینه‌سازی خدمات، و پیش‌بینی رفتار مشتریان به متخصصان آمار نیاز دارند.
• شرکت‌های تولید و صنایع: در صنایع مختلف از فرآیند تولید، کنترل کیفیت، تعیین میزان موجودی و پیش‌بینی نیازها به تحلیل دقیق داده‌ها و استفاده از تکنیک‌های آماری بهره‌برداری می‌شود.
• صنایع بهداشتی و پزشکی: در زمینه‌های بهداشت عمومی و تحقیقات پزشکی، از متخصصان آمار در تحلیل داده‌های سلامت و کاربرد‌های پزشکی استفاده می‌کنند.
•  صنایع فناوری اطلاعات: در صنعت فناوری اطلاعات، متخصصان آمار برای تحلیل داده‌های بزرگ و پیش‌بینی عملکرد سیستم‌ها و برنامه‌ها استفاده می‌شوند.
•  صنایع خدماتی: در صنایع خدماتی مانند خدمات مشتریان، تجارت الکترونیکی و تبلیغات، آماردان‌ها برای تحلیل و بهبود فرآیندها و رشد کسب و کار استفاده می‌شوند.
• به طور کلی، متخصصان آمار در تقریبا تمام صنایع و موسسات به کار می‌روند و نقش بسیار مهمی در تصمیم‌گیری‌ها و بهبود عملکرد دارند.

در مورد میزان دقیق دریافتی حقوق آماردان‌ها، اطلاعات دقیق و کاملی در دست نیست و این موضوع به عوامل مختلفی بستگی دارد. میزان درآمد این افراد به شدت وابسته به نوع سازمانی و سطح شغلی آنها است. افرادی که در سازمان‌های دولتی مشغول به کار هستند، حقوقی دریافت می‌کنند که بر اساس قوانین و مقررات کشور تعیین می‌شود. این حقوق معمولاً بر اساس میزان سابقه کار و تحصیلات فرد تغییر می‌کند.

جمع‌بندی

رشته آمار یک حوزه علمی پویا و حیاتی است که به بررسی و تحلیل داده‌ها و اطلاعات عددی می‌پردازد. آمار به وسیله مفاهیمی همچون شمارش، مقایسه، روابط و تأثیرات، سعی دارد داده‌ها را به اطلاعاتی معنی‌دار تبدیل کند. این رشته به شما آموزش می‌دهد که از روش‌های ریاضی در جمع‌آوری، تجزیه و تحلیل، و تفسیر داده‌ها استفاده کنید. آمار تقریبا در تمام جوانب زندگی ما حضور دارد؛ از علم پزشکی تا علم اقتصاد و علوم اجتماعی.

فارغ‌التحصیلان این رشته در دولت، صنعت، تحقیقات، و بسیاری از حوزه‌های دیگر می‌توانند مشغول به کار شوند. با پیشرفت روزافزون تکنولوژی و افزایش حجم داده‌ها در دنیای امروز، نیاز به تخصص‌های آماری افزایش یافته و فارغ‌التحصیلان این رشته برای حل مسائل پیچیده و تصمیم‌گیری‌های مؤثر بسیار ارزشمند هستند. رشته آمار از اهمیت و جذابیت بالایی برخوردار است و می‌تواند انتخابی مناسب برای ذهن پویای شما باشد.

نویسنده مطلب : سیده فاطمه احمدی