معرفی رشته مددکاری اجتماعی در هنرستان و دانشگاه

 رشته‌ مددکاری اجتماعی از جمله رشته‌های درسی مرتبط با حل مشکلات انسان‌ها در جامعه است. در واقع مددکاری اجتماعی رشته‌ای کاربردی است که فارغ التحصیلان آن در مراکز مختلف مشغول به کار می‌شوند تا کمک روش‌ها و تکنیک‌های علمی به انسان‌ها در حل مشکلات اجتماعی، فرهنگی، خانوادگی و غیره کمک کنند.

مهم‌ترین نکته‌ای که در مورد رشته مددکاری اجتماعی وجود دارد این است که ماهیت آن به صورت روشن شناخته شده نیست. بسیاری از دانش‌آموزانی که قصد انتخاب رشته نهم به دهم دارند یا در حال انتخاب رشته دانشگاهی خود هستند، از درس‌های این رشته و موقعیت شغلی و بازار کار آن مطلع نیستند و حتی از تفاوت‌های مددکاری اجتماعی با رشته‌های مشاوره و روانشناسی آگاهی کاملی ندارند. بنابراین اگر به بررسی و حل مشکلات انسان‌ها به‌عنوان یک شغل علاقه دارید، تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

 اگر بخواهیم مثال‌هایی ملموس از هدف رشته مددکاری اجتماعی ارائه دهیم، باید به خانواده‌های آسیب‌دیده از بزه، افراد دارای مشکلات جسمی، روحی و رفتاری، افراد آسیب دیده از شرایط محیطی، حوادث و بحران‌های خاص برای بهبود شرایط زندگی و عملکردی آن‌ها اشاره کنیم.

 

رشته مددکاری اجتماعی چیست؟

رشته مددکاری اجتماعی در واقع یک رشته دانشگاهی است. اساس مددکاری اجتماعی بر انجام اقدامات اجتماعی برای بررسی، ریشه‌یابی و حل مشکلات مرتبط با آسیب‌های اجتماعی قرار دارد. بنابراین شخصی که در فرایند انتخاب رشته خود به این زمینه تمایل دارد، باید دارای استعدادها، مهارت‌ها و توانمندی‌های خاصی باشد. افراد  فعال در این رشته به بهبود توسعه و ایجاد تغییرات مثبت اجتماعی کمک می‌کنند و در جهت توانمندسازی افراد گام برمی‌دارند.

ممکن است بسیاری از شما با شنیدن نام مددکاری اجتماعی به مراکزی مانند زندان‌ها و پرورشگاه‌ها و دفاتر یا واحدهای مددکاری فعال در آن‌ها فکر کنید. ولی لازم است بدانید که فعالیت مددکاری به این دو مکان محدود نمی‌شود. بلکه مددکاران اجتماعی در بسیاری از مراکز دیگر به ارائه خدمات اجتماعی مشغول هستند.

رشته مددکاری اجتماعی در هنرستان

بسیاری از دانش‌آموزانی که در مرحله انتخاب رشته نهم به دهم هستند و به رشته مددکاری اجتماعی علاقه دارند، می‌خواهند از وضعیت انتخاب این رشته اطلاعات کاربردی کسب کنند. لازم است به این نکته توجه کنید که دانش‌آموزان فارغ‌التحصیل از هر سه‌ گروه‌ آزمايشي‌ اصلی یعنی علوم‌ رياضي‌ و فني‌، علوم‌ تجربي‌ و علوم‌ انساني‌ قادر به انتخاب مددکاری اجتماعی، تحصیل در این رشته در دانشگاه و فعالیت شغلی در این زمینه هستند. به دلیل این‌که مددکاری اجتماعی از جمله رشته‌های شناور به حساب می‌آید.

با در نظر گرفتن حذف دروس عمومی از کنکور از سال ۱۴۰۲، قبولی در این رشته ارتباطی با دروس عمومی ندارد. ولی چون در میان تغییرات اجرایی کنکور با حذف زیرگروه‌های مختلف هر گروه آزمایشی مواجه نیستیم، لازم است. در مورد این‌که مددکاری اجتماعی جزو کدام زیرگروه قرار دارد اطلاعات لازم را کسب کنید. در این صورت می‌توانید متناسب با ضریب هر درس، برنامه‌ریزی‌های لازم را برای مطالعه برای قبولی در این رشته انجام دهید. مهم است که بدانید در کدام دروس دبیرستان موفق‌تر خواهید بود. به‌طور ویژه باید دروس تخصصی مرتبط با مددکاری اجتماعی را مورد بررسی قرار دهید. پس از آن می‌توانید انتخاب کنید که از چه شاخه‌ای وارد رشته مددکاری اجتماعی شوید.

اگر قصد انتخاب مددکاری اجتماعی را از زیرگروه ریاضی دارید، باید بدانید که این رشته در زیرگروه ۱ریاضی قرار دارد. دروس تخصصی آن شامل فیزیکی، ریاضی و شیمی هستند و ضرایب این سه درس به ترتیب 3، 4 و 2 در نظر گرفته شده است.

مددکاری اجتماعی در زیرگروه ۵ رشته تجربی قرار دارد. ضرایب دروس تخصصی آن یعنی زیست‌شناسی، فیزیک و شیمی برابر با 2، زمین‌شناسی 1 و ریاضی 3 است.

برای ادامه تحصیل در رشته‌ مددکاری اجتماعی از انسانی نیز باید ضرایب زیرگروه ۲ انسانی را در نظر بگیرید. این درس‌ها شامل ریاضی با ضریب 4، اقتصاد، زبان و ادبیات فارسی و روان‌شناسی با ضریب 2، علوم اجتماعی با ضریب 3 و هم‌چنین عربی، تاریخ و جغرافی و درس فلسفه و منطق با ضریب 1 هستند.

دروس رشته مددکاری اجتماعی در هنرستان

همان‌گونه که اشاره کرده کردیم، مددکاری اجتماعی یک رشته دانشگاهی به شمار می‌رود و در دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری قید می‌شود. بنابراین نمی‌توانید حتی در شاخه کار و دانش و هنرستان نیز در این رشته به ادامه تحصیل بپردازید.

پس از فارغ‌التحصیلی در مقطع کارشناسی این رشته امکان ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در یکی از گرایش‌های مدیریت خدمات اجتماعی و مددکاری اجتماعی فراهم است. هم‌چنین می‌توانید با توجه به علاقه خود در زمینه‌های مددکاری اجتماعی، مددکاری گروهی یا مددکاری فردی فعالیت شغلی و حرفه‌ای داشته باشید.

رشته مددکاری اجتماعی در دانشگاه

یکی از مهم‌ترین انتخاب‌های افراد در زمان تحصیل که می‌تواند بر موقعیت شغلی، درآمد و به طور کلی زندگی آینده او تاثیر زیادی داشته باشد، انتخاب رشته دانشگاه است. امکان انتخاب رشته مددکاری اجتماعی در بسیاری از دانشگاه‌های آزاد و سراسری برای علاقه‌مندان و داوطلبان وجود دارد. مدت مجاز تحصیل در مقطع کارشناسی این رشته مانند سایر رشته‌ها در حدود چهار سال و به مدت هشت نیم‌سال تحصیلی است.

دروس رشته مددکاری اجتماعی در دانشگاه

دروس رشته مددکاری اجتماعی در دانشگاه شامل سه گروه دروس پایه و اصلی، دروس تخصصی و دروس کارورزی هستند.

• دروس پایه و اصلی

دروس پایه و اصلی شامل مبانی جامعه‌شناسی، مبانی روانشناسی، مبانی مددکاری، روانشناسی اجتماعی، نظریه‌های جامعه شناسی، مبانی جمعیت‌شناسی، مبانی مردم شناسی، مبانی مدیریت، مبانی رفاه اجتماعی، کلیات حقوق، حقوق خانواده و کار، اصول علم سیاست، هم‌چنین ریاضیات پایه، آمار مقدماتی، کاربرد آمار در خدمات اجتماعی، روش تحلیل جمعیت، روش تحقیق در خدمات اجتماعی (عملی)، اصول علم اقتصاد، کلیات برنامه‌ریزی اقتصادی و تجاری و دروسی مانند خدمات اجتماعی و تعاون در اسلام، اصول توانبخشی، نهاد خانواده، آسیبشناسی اجتماعی، جامعه‌شناسی روستایی، جامعه‌شناسی شهری و توسعه، بهداشت خانواده، بهداشت روانی، بررسی مسایل اجتماعی ایران و مدیریت مؤسسات خدمات اجتماعی است.

•  دروس تخصصی

دروس تخصصی مواردی مانند مددکاری فردی، آشنایی با روش‌های مددکاری، مددکاری گروهی، مشاوره و مددکاری، مددکاری جامعه‌ای، روانشناسی مرضی و هم‌چنین توانبخشی گروه‌های خاص، روان‌شناسی کودک و نوجوان، پویایی گروهی، تغذیه، اقتصاد ایران، سرپرستی در خدمات اجتماعی و پروژه تحقیقاتی را شامل می‎شود.

•  دروس کارورزی

دروس کارورزی نیز عبارتند از: کارورزی مددکاری اجتماعی فردی، کارورزی مددکاری اجتماعی گروهی و کارورزی مددکاری اجتماعی جامعه‌

کدام دانشگاه‌ها رشته مددکاری اجتماعی دارند؟

مددکاری اجتماعی در حال حاضر در دانشگاه‌های روزانه، شبانه، پیام نور، غیر انتفاعی، آزاد و علمی کاربردی دانشجو می‌پذیرد. البته رتبه قبولی در دانشگاه‌های مختلف با هم متفاوت است. لیست دانشگاه‌هایی که مددکاری اجتماعی دارند شامل موارد زیر است:

• دانشگاه علامه طباطبایی (تهران)
• دانشگاه شاهد (تهران)
• دانشگاه خوارزمی (تهران)
• دانشگاه یزد
• دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی (تهران)
• موسسه غیرانتفاعی علامه فیض کاشانی (کاشان)
• موسسه غیرانتفاعی حکیم طوس (مشهد- ویژه خواهران)
• موسسه غیرانتفاعی حکمت رضوی (مشهد)
• دانشگاه پیام نور استان سمنان (مرکز سمنان)
• دانشگاه پیام نور استان خراسان شمالی (مرکز بجنورد)
• دانشگاه پیام نور استان آذربایجان غربی (مرکز مهاباد)
• دانشگاه پیام نور استان یزد (مرکز اردکان)
• دانشگاه پیام نور استان مازندران (واحد قائم شهر)
• دانشگاه پیام نور استان مازندران (مرکز رامسر)

این رشته در دانشگاه علمی کاربردی نیز با گرایش‌های مددکاری کودکان، مددکاری سالمندان، خانواده، اورژانس و غیره آموزش داده می‌شود و پذیرش این دانشگاه بر اساس سوابق تحصیلی است.

بیشتر بخوانید: لیست دانشگاه‌های علمی کاربردی

بازار کار مددکار اجتماعی

بسیاری از دانش‌آموزان به دنبال اطلاع از بازار کار رشته‌های هنرستان برای دختران و پسران هستند. در این میان بازارکار مددکاری اجتماعی برای علاقه‌مندان به این رشته اهمیت زیادی دارد. بازار کار این رشته به صورت کلی در ایران قابل قبول است و زمینه‌های بسیاری برای فعالیت مددکاران اجتماعی در ایران وجود دارد. به خصوص این‌که معضلات اجتماعی هم در ایران و هم در دنیا هم از نظر کمی و هم از نظر پیچیدگی در حال افزایش است. بنابراین جامعه بیش از گذشته به دانش مددکاری در شناخت و حل این مشکلات نیاز دارد. این افراد می‌توانند به عنوان مددکار اجتماعی در موسسات و مراکزی از جمله اداره رفاه، اداره امور اجتماعی، موسسات خیریه، بهزیستی و پرورشگاه‌ها، مراکز نگهداری از سالمندان، مراکز مشاوره، مراکز بازپروری و درمان اعتیاد، مراکز اصلاح و تربیت، زندان‌ها، اورژانس اجتماعی، سازمان‌های امدادی و هم‌چنین مراکز حقوقی و قضایی، سازمان‌های رفاهی حمایتی، مراکز امدادی و توانبخشی، آسایشگاه‌های نگهداری از بیماران خاص و مشابه آن استخدام شوند.

هم‌چنین این امکان برای فارغ‌التحصیلان مددکاری فراهم است که در صورت داشتن سابقه کار و دریافت مجوزهای لازم به تأسیس مراکز خصوصی و کارآفرینی اقدام کنند. البته با وجود مزایا و موقعیت‌های ذکر شده،‌ بايد مشکلاتی مانند گمنام‌ بودن‌ رشته‌ مددكاري‌ در مقایسه با بسیاری از رشته‌های دیگر را در نظر بگیرید.

جمع‌بندی

رشته مددکاری اجتماعی در مقایسه با بسیاری از رشته‌ها با استقبال کمتری در میان دانش‌آموزان مواجه است. ولی با توجه به افزایش آسیب‌های اجتماعی و اهمیت دادن بیشتر به سلامت روان در جوامع امروزی، نیاز به مددکاران اجتماعی در حال افزایش پیش‌بینی شده است. بنابراین اگر علاقه و استعداد فعالیت در این رشته و کمک به دیگران را دارید، می‌توانید به تحصیل در این رشته اقدام کنید.

1. برای تحصیل در زمینه مددکاری اجتماعی باید در کدام رشته دبیرستان تحصیل کنیم؟
2. آیا امکان پذیرش در رشته مددکاری اجتماعی بدون کنکور فراهم است؟
3. بازارکار مددكاری اجتماعی در ایران چگونه است؟

1. برای تحصیل در زمینه مددکاری اجتماعی باید در کدام رشته دبیرستان تحصیل کنیم؟

   
   
   مددکاری از رشته‌های شناور محسوب می‌شود و به همین دلیل فارغ التحصیلان هر سه رشته شاخه نظری یعنی ریاضی، تجربی و انسانی می‌توانند با در نظر گرفتن ضرایب دروس تخصصی و زیرگروه مربوط به هر کدام رتبه مورد نظر برای قبولی در این رشته را کسب کنند.
   

2. آیا امکان پذیرش در رشته مددکاری اجتماعی بدون کنکور فراهم است؟

   
   
   بله امکان پذیرش بدون کنکور در این رشته در برخی واحدهای دانشگاه آزاد، غیر انتفاعی، پیام نور و علمی کاربردی با پرداخت شهریه فراهم است.
   

3. بازارکار مددكاری اجتماعی در ایران چگونه است؟

   
   
   بازار کار رشته مددكاری اجتماعی در ایران در سطح خوبی است و بسیاری از مراکز دولتی و موسسات خصوصی به استخدام مددکار اجتماعی اقدام می‌کنند.
   

نویسنده مطلب : نسرین ابوئی