راهنمای جامع تغییر رشته در دبیرستان

یکی از اولین انتخاب‌های سرنوشت‌ساز در زندگی هر فردی، انتخاب رشته در پایه نهم به دهم است. در این پایه تحصیلی دانش‌آموز برحسب علایق، استعدادها و عملکردی که در پایه‌های قبلی داشته است، باید رشته مناسب خود را انتخاب کند. بااین‌حال بسیاری از دانش‌آموزان در انتخاب رشته دقت لازم را ندارند.

دخالت والدین، انتخاب ناشیانه یا هیجانی و... باعث می‌شوند که این دانش‌آموز بعد از ورود به رشته انتخابی متوجه شود که توانایی تحصیل در رشته انتخابی را ندارد و یا اینکه می‌توانست در رشتۀ دیگری بسیار بهتر عمل کند.

امروزه بازگشت از اشتباه غیرممکن نیست و دانش‎‌آموزان در هر پایه تحصیلی می‌توانند با تغییر رشته در دبیرستان، اشتباه خود را اصلاح کنند و به سمت آرزوهای خود گام بردارند. تغییر رشته در دبیرستان در پایۀ دهم به یازدهم و همچنین در پایه یازدهم به دوازدهم امکان‌پذیر است؛ اما باید توجه داشت که رشته انتخابی جدید در واقع همان رشته مناسب باشد.

از طرفی تغییر رشته در دبیرستان شرایط و مراحل خاصی دارد و دانش‌آموز باید با تمامی این شرایط آشنایی کافی داشته باشد تا بتواند این کار را به نحو احسن انجام دهد. در ادامه این مقاله سعی داریم تا بیشتر درباره تغییر رشته در پایه‌های مختلف صحبت کنیم. تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

مراحل، زمان و محدودیت زمانی تغییر رشته در دبیرستان

آن دسته که از انتخاب رشته نهم به دهم خود پشیمان هستند، می‌توانند در امتحانات تغییر رشته دهم به یازدهم یا یازدهم به دوازدهم شرکت کرده و درصورتی‌که در این امتحانات نمره قبولی کسب کردند، رشته تحصیلی خود را تغییر دهند.

زمان شرکت در این امتحانات خرداد یا شهریور است و دانش‌آموز باید حداقل 15 روز قبل از امتحانات خرداد یا شهریور برای شرکت در این امتحانات ثبت‌نام کند. درهرحال دانش‌آموزانی که خرداد نمره قبولی کسب نکنند، می‌توانند شهریورماه دوباره در این امتحانات شرکت کنند.

مراحل تغییر رشته در دبیرستان به‌صورت زیر خواهد بود:

1. دریافت و تکمیل فرم تغییر رشته توسط خود دانش‌آموز از سامانه سناد (در این فرم باید دانش‌آموز فرم را تکمیل کرده و والدین نیز این فرم را تأیید کنند؛ سپس فرم به مدیر مدرسه ارائه شود)
2. مدیر مدرسه دانش‌آموز را برای شرکت در آزمون تغییر رشته به آموزش‌وپرورش معرفی کرده و مجوز شرکت در آزمون از طرف آموزش‌وپرورش صادر خواهد شد.
3. دانش‌آموز باید در زمان تعیین‌شده در آزمون‌ها شرکت کرده و نمرۀ قبولی را در دروس مربوطه کسب کند.
4. نمرات کسب‌شده در سیستم ثبت‌شده و دانش‌آموز باید در ثبت‌نام در رشته تحصیلی جدید اقدام کند.

تغییر رشته در مدرسه مناسب چه کسانی است؟

برخی از دانش‌آموزان در زمان انتخاب رشته نهم به دهم و زمان ثبت رشته در سایت همگام تحت‌تأثیر خانواده و اطرافیان رشته‌ای را انتخاب می‌کنند که توانایی لازم را برای تحصیل در دروس این رشته ندارند. این دانش‌آموزان بعد از مدتی احساس ناتوانی و شکست می‌کنند.

برخی دیگر نیز توانایی تحصیل در رشته انتخابی را دارند؛ اما علاقه‌ای به آن ندارند و احساس می‌کنند که از رسیدن به رؤیاهای خود دور می‌شوند. هر دو دسته می‌توانند با تغییر رشته در دبیرستان در رشته‌ای تحصیل کنند که توانایی تحصیل در آن را داشته و به آن علاقه‌مند هستند.

شرایط تغییر رشته از پایه دهم به یازدهم

دانش‌آموزانی که بعد از تحصیل در پایه دهم، متوجه می‌شوند که علاقه‌ای به رشته تحصیلی خود ندارند و در انتخاب رشته شتاب‌زده عمل کرده‌اند، می‌توانند رشته تحصیلی خود را تغییر دهند؛ اما آن‌ها باید شرایط لازم را برای تغییر رشته داشته باشند. این شرایط عبارت‌اند از:

1. دانش‌آموزان باید در آزمون دروس تغییر رشته شرکت کرده و نمرۀ قبولی را در نوبت خرداد یا شهریور کسب کنند.
2. دانش‌آموز باید حداقل 15 روز قبل از برگزاری امتحانات خرداد یا شهریور، تصمیم قطعی خود را برای تغییر رشته گرفته باشد.
3.  نمرۀ قبولی در درس‌هایی که دانش‌آموز در رشته قبلی گذرانده است، درصورتی‌که با دروس رشته جدید کد درسی یکسانی داشته باشند، در رشته جدید پذیرفته می‌شود.
4.  برخی از دروس غیرقابل‌تطبیق بوده و دانش‌آموزان باید در امتحان تغییر رشته شرکت کرده و این دروس را بگذرانند.

دروس آزمون تغییر رشته دهم به یازدهم

دانش‌آموزان برای تغییر رشته در دبیرستان در پایۀ دهم به یازدهم باید در آزمون دروس غیرقابل‌تطبیق شرکت کرده و نمره قبولی کسب کنند. دروسی که نیاز به آزمون دارند، در جدول زیر آمده‌اند.

دروس قابل تطبیق در تغییر رشته در دبیرستان در پایه دهم به یازدهم

همان‌طور که قبلاً به آن اشاره شد، برخی از دروس در رشته قبلی و رشته جدید دارای محتوای مشابهی هستند و دلیلی بر گذراندن دوباره درس وجود ندارد؛ بنابراین دانش‌آموزان می‌توانند مطابق با جدول زیر این دروس را تطبیق کنند.

شرایط تغییر رشته از پایه یازدهم به دوازدهم

برخی از دانش‌آموزان در پایه یازدهم، تصمیم می‌گیرند تا رشته تحصیلی خود را تغییر دهند. تغییر رشته در دبیرستان و در پایه یازدهم به دوازدهم، غیرممکن نیست؛ اما دانش‌آموزانی که در این پایه تحصیلی تصمیم به تغییر رشته دارند، باید بدانند که تغییر رشته در پایه یازدهم به دوازدهم تنها برای دانش‌آموزان شاخه نظری امکان‌پذیر است.

درصورتی‌که دانش‌آموزان بخواهند به رشته‌ها یا شاخه‌های دیگری تغییر رشته دهند، موظف به این هستند که از قوانین مربوط به آموزش آنلاین و مدارس بزرگسالان استفاده کنند. در حالت کلی تغییر رشته در پایه یازدهم به دوازدهم کمی سخت‌تر است و دانش‌آموز باید مراحل مختلفی را پشت سر بگذارد که این مراحل عبارت‌اند از:

1. دریافت موافقت از مدیر واحد آموزشی
2.  دریافت موافقت از کمیسیون خاص اداره آموزش‌وپرورش شهرستان محل تحصیل
3.  دریافت موافقت از کمیسیون خاص اداره آموزش‌وپرورش منطقه محل تحصیل
4.  دریافت موافقت از کمیسیون خاص اداره آموزش‌وپرورش ناحیه محل تحصیل

همچنین این دانش‌آموزان باید در آزمون‌های مختلف شرکت کنند.

دروس آزمون تغییر رشته یازدهم به دوازدهم

دروسی که دانش‌آموزان متقاضی تغییر رشته از یازدهم به دوازدهم باید در آزمون آن‌ها شرکت کنند، طبق جدول زیر خواهند بود.

تطبیق دروس در تغییر رشته یازدهم به دوازدهم

دانش‌آموزانی که در پایه یازدهم به دوازدهم تغییر رشته می‌دهند، باید برخی از واحدهای درسی را تطبیق دهند. دروس تطبیقی در تغییر رشته یازدهم به دوازدهم طبق جدول زیر خواهد بود.

البته دانش‌آموزان در زمان تطبیق دروس باید به موارد زیر توجه داشته باشند.

1. دروس گذرانده شده در رشته قبلی درصورتی‌که با کد رشته دروس رشته جدید یکسان باشند، نیازی به تطبیق این دروس نیست.
2. دروسی گذرانده شده در رشته قبلی که کد یا عنوان مشابهی با دروس رشته جدید ندارند، اما از نظر محتوا مشابه هم هستند، طبق جدول بالا قابل تطبیق بوده و نمره درس گذرانده شده پذیرفته می‌شود.
3. درصورتی‌که تعداد واحدهای گذرانده شده با تعداد واحدهای دروس تطبیقی یکسان نباشد، تعداد واحدهای رشته جدید ملاک محاسبه است.
4. بعد از ثبت‌نام دانش‌آموز در رشته جدید، عملیات تطبیق دروس با سیستم کامپیوتری انجام می‌شود و در مقابل دروسی که دانش‌آموز مجبور به گذراندن آنهاست، در کارنامه کلمه «کمبود» نوشته می‌شود.
5. برخی از دروسی که دانش‌آموز در رشته قبلی گذرانده است، در رشته جدید پذیرفته نمی‌شوند. در مقابل این دروس در کارنامه، کلمه «مازاد» نوشته می‌شود.
6. مدرک دیپلم یا گواهی‌نامه پایان تحصیلات دوره دوم متوسطه در صورتی به دانش‌آموز اعطا خواهد شد که تمام دروس در رشته انتخابی را با رعایت تمامی شرایط و ضوابط گذرانده باشد.

تغییر رشته از انسانی، تجربی و ریاضی به فنی و کاردانش  

در مبحث تغییر رشته در دبیرستان، تغییر رشته از شاخه نظری به فنی یا کاردانش نیز امکان‌پذیر است؛ اما دانش‌آموزان باید این کار را با دید باز و آگاهی کامل انجام دهند تا پشیمان نشوند.

این دانش‌آموزان نیز می‌توانند در پایه دهم به یازدهم یا یازدهم به دوازدهم تغییر رشته دهند؛ اما باید در آزمون تمامی دروس پیش‌نیاز برای تحصیل در رشته جدید شرکت کنند؛ همچنین نظر والدین، نظر مشاور مدرسه و تأیید اداره آموزش‌وپرورش برای انجام این کار بسیار مهم است.

بیشتر بخوانید: معرفی کامل رشته فنی و حرفه‌ای

بیشتر بخوانید: معرفی کامل رشته کار و دانش

تغییر رشته از فنی و کاردانش به انسانی، تجربی و ریاضی

تغییر رشته در دبیرستان برای افرادی که می‌خواهند از شاخه فنی یا کاردانش به یکی از رشته‌های نظری بروند، غیرممکن نیست؛ اما شرایط خاصی دارد. این افراد برای تغییر رشته باید این مراحل را بگذرانند.

1.  درخواست ولی دانش‌آموز برای تغییر رشته
2.  نظر کتبی مشاور مدرسه دررابطه‌با شرایط دانش‌آموز برای تغییر رشته و تأیید اداره آموزش‌وپرورش
3.  شرکت در آزمون دروس اختصاصی رشته انتخابی جدید در نوبت خرداد یا شهریور و کسب نمره قبولی

نکته:

نمرات دروسی که در رشته قبل گذرانده شده‌اند و با عنوان و کد یکسان در رشته جدید وجود دارند، پذیرفته خواهد شد.

بیشتر بخوانید: معرفی کامل رشته ریاضی فیزیک

بیشتر بخوانید: معرفی کامل رشته تجربی

بیشتر بخوانید: معرفی کامل رشته انسانی

شرایط تغییر رشته در مدارس تیزهوشان

دانش‌آموزانی که برای تحصیل در دوره متوسطه دوم یکی از مدارس مندرج در لیست مدارس تیزهوشان را برای ادامه تحصیل انتخاب کرده‌اند، درصورتی‌که از رشته انتخابی خود راضی نباشند، می‌توانند تغییر رشته دهند؛ اما باید سال دهم را به پایان برسانند و سپس برای تغییر رشته در دبیرستان اقدام کنند.

شرایط این دانش‌آموزان نیز مانند دانش‌آموزان معمولی بوده و برای تغییر رشته باید از مراحل مختلفی عبور کنند. این مراحل عبارت‌اند از:

1. تصمیم‌گیری نهایی توسط دانش‌آموز و والدین او
2.  تکمیل فرم تغییر رشته در سامانه نهاد
3.  تأیید مشاور و اداره آموزش‌وپرورش منطقه تحصیلی دانش‌آموز
4.  کسب نمره قبولی در امتحانات تغییر رشته

شرایط تغییر رشته در دبیرستان نمونه دولتی

برخی از دانش‌آموزان در پایه نهم به دهم، باتوجه‌به نمرات و امتیازاتی که کسب می‌کنند، وارد مدارس نمونه دولتی می‌شوند. درصورتی‌که دانش‌آموز بعد از ورود به یکی از مدارس موجود در لیست مدارس نمونه دولتی تصمیم بگیرد که رشتۀ تحصیلی خود را تغییر دهد، باید نکات زیر را در نظر داشته باشد.

1. دانش‌آموز باید امتیاز لازم (باتوجه‌به هدایت تحصیلی) را برای قبولی در رشته جدید داشته باشد.
2. دانش‌آموزانی که رشته خود را تغییر می‌دهند، باید در آزمون‌های مربوط به رشته جدید شرکت کرده و نمره قبولی کسب کنند.
3.  زمانی که اداره آموزش‌وپرورش با تغییر رشته در دبیرستان این دانش‌آموزان موافقت کرد، آنها دیگر اجازه بازگشت به رشته قبلی را نخواهند داشت.
4. رشته جدید باید در مدرسه نمونه دولتی باشد که دانش‌آموز در آن مشغول به تحصیل بوده است.
5. دانش‌آموزی که تصمیم به تغییر رشته در پایه دهم دارد، باید حداکثر 2 هفته قبل از امتحانات نوبت دوم، به‌صورت کتبی درخواست خود را به مدرسه ارائه دهد.
6.  دروس تغییر رشته در سامانه سناد ثبت خواهد شد و دانش‌آموزان باید در نوبت خرداد یا شهریور در آزمون‌ها شرکت کنند.

اگر در آزمون تغییر رشته قبول نشویم، چه می‌شود؟

دانش‌آموزانی که در آزمون تغییر رشته در خردادماه پذیرفته نشوند، می‌توانند در شهریورماه دوباره در این آزمون شرکت کنند. در واقع شما یک فرصت دیگر خواهید داشت تا شانس موفقیت خود را برای تغییر رشته بالا ببرید.

درصورتی‌که تصمیم دارید تا رشته خود را تغییر دهید، چند ماه قبل از امتحانات تصمیم خود را قطعی کنید تا زمان بیشتری برای مطالعه و موفقیت در آزمون داشته باشید.

جمع‌بندی

یکی از مواردی که در دورۀ متوسطۀ دوم باید به آن توجه داشت، انتخاب رشته درست در پایۀ نهم به دهم است؛ اما اگر به هر دلیل دانش‌آموز در پایۀ دهم احساس کند که رشته مناسبی را انتخاب نکرده است، می‌تواند تغییر رشته دهد.

تغییر رشته در دبیرستان در پایۀ دهم به یازدهم و یازدهم به دوازدهم امکان‌پذیر است و دانش‌آموزان می‌توانند با طی‌کردن مراحل خاص و شرکت در برخی از آزمون‌ها رشتۀ تحصیلی خود را تغییر دهند.

بااین‌حال توصیه می‌شود که دانش‌آموزان همواره از مشاوره بهره ببرند و باتوجه‌به توانایی‌ها و علایق خود در پایۀ نهم به دهم انتخاب درستی داشته باشند؛ اما درهرصورت می‌توانند با دریافت مشاوره درست در پایه‌های بعدی رشته خود را تغییر دهند.

درصورتی‌که شما نیز تصمیم دارید، رشتۀ تحصیلی خود را تغییر دهید، دلایل خود را در زیر همین پست برای ما و سایر دوستان بنویسید تا از تجربیات شما استفاده کنیم.