انتخاب رشته نهم به دهم انتخاب رشته کنکور
انسان دائما در زندگی شخصی خود با انتخاب‌های متعددی مواجه می‌شود که نتیجه این انتخاب‌ها گاهی منجر به خشنودی فرد و گاهی هم اسباب ناکامی و شکست او را فراهم می‌کنند. برخی از این انتخاب‌ها زندگی افراد را تا سال‌های سال تحت تاثیر قرار می‌دهد. برخی دیگر هم تنها محدود به لحظه‌ای کوتاه است. در این میان انتخاب‌های گروه اول از اهمیت و حساسیت بیشتری برخوردار است. انتخاب رشته یکی از همین انتخاب‌هاست که عاملی بسیار مهم در تعیین مسیر تحصیلی و شغلی افراد است. از آنجایی که عواقب و پیامدهای انتخاب رشته تا سال‌های سال بر زندگی شخصی و اجتماعی افراد تاثیر می‌گذارد، ما تصمیم گرفتیم با ارائه مطلبی در این حوزه اسباب موفقیت و پیروزی هر چه بیشتر افراد را در این انتخاب فراهم کنیم. شما نیز اگر در شرف این تصمیم مهم هستید، مطالعه این مطلب قطعا برایتان مفید خواهد بود.
انتخاب رشته در تمام مقاطع تحصیلی را باید پیچیده‌ترین نوع انتخاب در مسیر تحصیلی افراد دانست. انتخابی که اگر به شکل دقیق و اصولی انجام نشود، ضمن زایل کردن استعدادها و توانایی‌های فرد منجر به شکست و ناکامی در آینده می‌شود.
ماهیت انتخاب رشته در زندگی تحصیلی
تحصیل در مدرسه و دانشگاه بخش مهم از زندگی هر فرد را به خودش اختصاص داده است. مسیر تحصیلی برای افراد همیشه پر از چالش و بحران بوده است. یکی از مهمترین و بزرگ‌ترین این چالش‌ها انتخاب‌های تحصیلی افراد است. از انتخاب نوع مدرسه بگیرید تا انتخاب رشتۀ دانشگاه که هر کدام در نوع خودش می‌تواند برای دانش‌آموزان سخت و پیچیده باشد. بااین‌حال انتخاب رشته در تمام مقاطع تحصیلی را باید پیچیده‌ترین نوع انتخاب در مسیر تحصیلی افراد دانست. انتخابی که اگر به شکل دقیق و اصولی انجام نشود، ضمن زایل کردن استعدادها و توانایی‌های دانش‌آموز منجر به شکست و ناکامی در آینده می‌شود.
انتخاب‌های درست افراد در این حوزه منجر به موفقیت تحصیلی، رضایت شغلی، پیشرفت و موفقیت در کار، کسب درآمد بیشتر، رسیدن به جایگاه اجتماعی مطلوب در جامعه و شکوفایی هرچه بیشتر استعدادها و توانمندی‌های افراد می‌شود. در مقابل اشتباه‌های نادرست و غیراصولی افراد چیزی جز شکست در امور تحصیلی، عدم شکوفایی استعدادها، زایل کردن سرمایه‌ای گرانبها به نام عمر و دلزدگی و سرخوردگی در مسیر شغلی افراد به دنبال ندارد. در یک کلام می‌توان لذت و آرامش در زندگی را وابسته به انتخاب‌های سنجیده افراد دانست که انتخاب رشته در مقاطع تحصیلی مختلف قطعا یکی از مهمترین آن‌ها خواهد بود.
انتخاب رشته نهم به دهم
انتخاب رشته نهم به دهم را شاید بتوان اولین و مهمترین انتخاب دانش‌آموزان در امور تحصیلی دانست. انتخابی سرنوشت‌ساز که در عین سادگی نیازمند دقت و توجه بالایی از سوی دانش‌آموزان است. ثمرۀ این انتخاب می‌تواند اسباب موفقیت و پیشرفت تحصیلی را برای افراد فراهم کند یا برعکس منجر به دلزدگی، بی‌انگیزگی و افت تحصیلی آن‌ها شود. دانشجویانی که مشغول به تحصیل در دانشگاه هستند و این مسیر را سال‌های گذشته پشت سر گذاشته‌اند، بهتر از هر کسی می‌دانند که انتخاب رشتۀ نهم چه تاثیر چشمگیری در مسیر تحصیلی آن‌ها داشته است. اصلا شاید بهتر باشد انتخاب رشتۀ نهم به دهم را سنگ‌بنای مهمی در سرنوشت تحصیلی و شغلی افراد بدانیم. در این انتخاب هر نوع اشتباه کوچک یا بزرگی از سوی دانش‌آموز موجب صدمات بسیار جدی در آینده و روح و روان دانش‌آموز می‌شود.
این انتخاب علی‌رغم حساسیت بسیار بالایی که دارد، از سوی والدین و مدرسه امری کاملا ساده و پیش‌پاافتاده تلقی می‌شود. تا جایی که دانش‌آموزان در بسیاری از موارد بدون هیچ‌گونه آموزش و آگاهی رشته تحصیلی خود را انتخاب می‌کنند. اما بعد از یک یا دو سال، ناچار می‌شوند رشته انتخابی خود را تغییر دهند. این تغییر رشته اگرچه کار سخت و غیرممکنی نیست، بااین‌حال به قیمت از دست رفتن چند سال از عمر تحصیلی دانش‌آموز تمام می‌شود و این فقط بخش کوچکی از خسارت‌های عدم انتخاب صحیح رشته است. در طرف دیگر این ماجرا خسارت‌های روحی و روانی دانش‌آموز قرار دارد که به‌مراتب بیشتر و شدیدتر است. معمولا دانش‌آموزان بعد از انتخاب‌های عجولانه و نسنجیده خود اعتمادبه‌نفس خود را به‌کلی از دست می‌دهند. از همه مهم‌تر اینکه انگیزه و شوق تحصیل در این گروه از دانش‌آموزان به طور قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند. بنابراین با انتخاب درست و سنجیده می‌توان ضمن صرفه‌جویی در زمان و هزینه‌های اقتصادی بهترین و درخشان‌ترین آیندۀ تحصیلی را برای خود رقم زد.
از جمله فاکتورهای بسیار مهم در انتخاب رشته هوشمندانه و همه‌جانبه در پایه نهم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دنبال کردن علاقه و استعداد
- شناخت جامعه رشته‌های تحصیلی
- تعیین برنامه و هدف برای آینده تحصیلی و شغلی خود
با ترکیب این سه فاکتور می‌توان امید داشت که دانش‌آموزان بهترین انتخاب تحصیلی را برای خود رقم بزنند. مشروط بر اینکه ابتدا شناختی جامعه از استعدادها و توانمندی‌های خود داشته باشد و در قدم دوم آگاهی خود از رشته‌های تحصیلی در پایه نهم را ارتقا دهند. ذکر این نکته حائز اهمیت است که ترسیم برنامه‌ای مدون و دقیق برای آیندۀ تحصیلی و شغلی توسط افراد موفقیت این انتخاب را تا حد قابل توجهی ارتقا می‌دهد.
انتخاب رشته دانشگاه
انتخاب رشته دانشگاه را باید دومین و مهمترین انتخاب افراد در زندگی تحصیلی‌شان دانست. جای هیچ‌گونه تردیدی وجود ندارد که انتخاب رشتۀ دانشگاه تعیین‌کنندۀ مسیر شغلی و مالی افراد است. به‌عبارتی با نوع انتخاب رشته افراد بعد از کنکور سراسری می‌توان تا حد قابل توجهی حوزه شغلی و میزان درآمد آن‌ها را در آینده پیش‌بینی کرد. انتخاب رشته کنکور را باید ثمره سال‌ها تلاش و مطالعه تحصیلی بدانیم که یک اشتباه کوچک در آن معادل هدر دادن زحمات و پشتکار موجود در تمام این سال‌ها خواهد بود. دانش‌آموزان دورۀ متوسطه با انتخاب رشتۀ دانشگاهی خود شکلی نهایی به استعدادها و توانمندی‌های خود می‌بخشند؛ بنابراین اگر تمام توجه، دقت و وسواس خود را در امر انتخاب رشتۀ کنکور به کار بگیرند، می‌توان به شکوفایی و به فعلیت رسیدن استعدادهای آن‌ها امیدوار بود.
در انتخاب رشتۀ کنکور افراد مرتکب اشتباه‌های زیادی می‌شوند. عجولانه تصمیم گرفتن، نداشتن آگاهی و شناخت کامل از آینده شغلی و مالی هر رشته و نداشتن بینش و آگاهی از علایق، استعدادها و توانمندی‌های خود از جمله عوامل موثر در شکست و ناکامی داوطلبان در انتخاب رشتۀ دانشگاه می‌شود.
عوامل مهم و موثر بر شکست داوطلبان در انتخاب رشته دانشگاه
در ادامه به شایع‌ترین عوامل مهم که منجر به شکست داوطلبان در انتخاب رشته دانشگاه می‌شود، پرداخته‌ایم:
تصمیم‌گیری در شرایط کاملا احساسی و تحت تاثیر فشارهای روانی دیگران
در بسیاری از موارد داوطلبان درگیر انتخاب رشته در فضایی کاملا احساسی با فشار روانی زیاد از سوی اطرافیان می‌شوند. در چنین شرایطی داوطلب تحت تاثیر احساسات و هیجانات آشفته خود و رهنمودهای اشتباه دیگران دست به انتخاب رشته‌ای می‌زند که امکان موفقیت در آن بسیار کم و ناچیز است.
تصمیم‌گیری عجولانه بدون سنجش جوانب مختلف
گروه دیگری از داوطلبان هم هستند که با دیدن رتبه خود بر روی سایت ذوق‌زده می‌شوند و بدون سنجیدن تمام جوانب دست به انتخاب رشته می‌زنند. برای این گروه از افراد آرزوها و رویاهای‌شان از آیندۀ تحصیلی و شغلی خود برای داشتن انتخاب رشته دانشگاه کفایت می‌کند. غافل از اینکه موفقیت افراد در امر انتخاب رشته دانشگاه به مجموعه‌ای از عوامل وابسته است که علایق و آرزوهای شخصی افراد تنها بخش کوچکی از این مجموعه است.
نداشتن دقت کامل در هنگام پر کردن فرم انتخاب رشته
در نهایت گروهی دیگر از داوطلبان هستند که ضمن بررسی تمام جوانب و ابعاد انتخاب رشته در هنگام ورود کدرشته‌ها در داخل فرم نهایی دچار اشتباه می‌شوند و به جای کد رشته انتخابی خود کد رشته‌ای دیگر را وارد می‌کنند.
عوامل موثر بر انتخاب رشته در تمامی مقاطع
امروزه بسیاری از دانش‌آموزان و داوطلبان بر سر دوراهی انتخاب رشته قرار گرفته‌اند. دلیل این سردرگمی و کلافگی در انتخاب را می‌توان نداشتن بینش و آگاهی افراد دانست. ما در ادامه با پرداختن به مجموعه عوامل موثر در انتخاب رشته دشواری این انتخاب را برای دانش‌آموزان و داوطلبان سهولت بخشیده‌ایم.
به طور کلی عوامل موثر بر انتخاب رشته را می‌توان به دو دسته عوامل بیرونی و درونی تقسیم کرد:
عوامل بیرونی
به آن دسته از عواملی که از حوزۀ کنترل فرد خارج هستند، عوامل بیرونی گفته می‌شود. مهمترین این عوامل عبارتند از:
- خانواده
اهمیت تاثیر خانواده بر انتخاب رشته و شغلی افراد بر هیچ‌کسی پوشیده نیست. معمولا اعضای خانواده به‌ویژه پدر و مادر تلاش می‌کنند با دخالت‌های خود در انتخاب‌های تحصیلی افراد اسباب موفقیت بیشتر را برای فرزندانشان فراهم کنند. در این میان شغل والدین و تحصیلات آن‌ها دو فاکتور بسیار مهم است که می‌تواند در نتیجه انتخاب‌های تحصیلی افراد بیشترین تاثیر را از خود بر جای بگذارد.
- محیط آموزشی
نوع مدرسه، میزان امکانات و خدمات آموزشی و رفاهی موجود در مدرسه، نحوه تدریس معلمان و شیوه برخورد کارکنان یک مدرسه با دانش‌آموزان تاثیر به مراتب چشمگیری در گرایش افراد به سوی رشته‌های تحصیلی مختلف است.
- گروه همسالان
گروه همسالان از کودکی تا نوجوانی بر روی جوانب مختلف زندگی افراد تاثیر می‌گذارند. اما تاثیر همسالان در نوجوانی و در مقاطع متوسطه به اوج خودش می‌رسد. تا جایی که می‌توانیم گرایش افراد به یک رشته مشخص را نتیجه نفوذ گروه همسالان بر روی آن‌ها بدانیم.
- عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی
بافت اجتماعی و فرهنگی که افراد در آن زندگی می‌کنند، تاثیر قابل توجهی در نوع گرایش آن‌ها به رشته‌های تحصیلی مختلف است. برای آن دسته از افرادی که در بافت اجتماعی و اقتصادی سطح پایین زندگی می‌کنند، کسب درآمد مهمترین فاکتور در انتخاب رشته است. در مقابل برای افرادی با طبقه اجتماعی و اقتصادی سطح بالا عوامل دیگری نظیر موقعیت اجتماعی یک رشته فاکتوری مهم‌تر در انتخاب رشته آن‌هاست.
- نوع رشته تحصیلی و بازار کار آن
این روزها کسب درآمد و ورود حرفه‌ای به دنیای کار اهمیت بسیار چشمگیری در افراد پیدا کرده است. تا جایی که برای بسیاری از دانش‌آموزان و داوطلبان کسب درآمد و ورود به بازار کار اولین معیار انتخاب رشته است.
عوامل درونی
به مجموعه عواملی که در حوزه کنترل خود شخص هستند عوامل درونی گفته می‌شود. مهمترین این عوامل عبارتند از:
- علایق و استعدادهای فرد
علائق فرد همیشه انگیزه‌ای مهم برای حرکت و تلاش او بوده‌اند. بنابراین علاقه و استعداد افراد را می‌توان شرط ورود به یک رشته دانست. از نظر سیمور و هویت علاقه قوی‌ترین عنصری است که بر انتخاب رشته دانش‌آموزان تاثیر می‌گذارد.
- وضعیت تحصیلی
عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان فاکتور بسیار مهم دیگری در انتخاب رشته افراد است. آن گروه از دانش‌آموزانی که صاحب عملکردی درخشان در تمامی مقاطع تحصیلی هستند می‌توانند بدون هیچ‌گونه محدودیتی فرصت تحصیل در رشته و دانشگاه مطلوب خود را فراهم کنند.
- ویژگیهای شخصیتی
ورود به هر رشته و شغلی نیازمند مجموعه‌ای از ویژگیهای شخصیتی افراد است که بدون داشتن آن‌ها موفقیت افراد غیرممکن است. به عنوان مثال ورود به رشته پرستاری نیازمند روحیه دلسوزی و همدلی از جانب افراد است. برای آن گروه از افرادی که فاقد این ویژگی شخصیتی باشند، تحصیل در رشته پرستاری به معنای شکست و ناکامی در آینده شغلی آن‌هاست.
روند یک انتخاب رشته صحیح
برای داشتن انتخاب رشته‌ای دقیق و سنجیده می‌توان به دو اصل اساسی اشاره کرد که پایبندی به این دو اصل می‌تواند فرآیند انتخاب رشته تحصیلی را برای دانش‌آموزان و داوطلبان کنکور سراسری سهولت ببخشد. این دو اصل عبارتند از:
شناخت خود
در گام اول از انتخاب رشته داشتن آگاهی و شناخت جامع از علایق، استعدادها، ارزش‌های فردی، ویژگیهای شخصیتی و سوابق تحصیلی خود می‌تواند عاملی تاثیرگذار در داشتن انتخاب رشته‌ای هوشمندانه و سنجیده باشد. این شناخت از خود پیش شرط بسیار مهم در انتخاب‌های تحصیلی افراد است.
شناخت رشته
آگاهی و شناخت دانش‌آموز از رشته انتخابی خود گامی دیگر از فرآیند انتخاب رشته است. این شناخت و آگاهی شامل موارد زیر می‌شود:
- آگاهی کامل از ماهیت رشته
- آگاهی از توانایی علمی و عملی مورد نیاز برای تحصیل در رشته مورد نظر
- آگاهی از وضعیت بازار کار رشته
- آگاهی از شرایط ادامه تحصیل در رشته
جمع‌بندی
انتخاب رشته همیشه برای دانش‌آموزان و داوطلبان کنکور سراسری موضوعی اضطراب‌آور و چالش‌زا بوده است. نداشتن آگاهی و بینش می‌تواند سختی این انتخاب را برای افراد دوچندان کند. ما در این مطلب تلاش کردیم با پرداختن به موضوع انتخاب رشته و اهمیت آن در زندگی شخصی افراد از گرفتن تصمیم‌های عجولانه و نسنجیده افراد جلوگیری کنیم. نظرات و انتقادات شما می‌تواند تکمیل‌کننده بحث ما باشد.
-
ملاک انتخاب رشته صحیح چیست؟
وضعیت تحصیلی، علایق و استعدادها، ویژگیهای شخصیتی از جمله عوامل مهم و ملاکهای درونی فرد برای انتخاب رشته صحیح است؛ البته باید عوامل خارجی را هم در نظر گرفت که در مطلب به آن اشاره شده است.
-
مهمترین فاکتور در انتخاب رشته چیست؟
برای انتخاب رشته دقیق و سنجیده به دو فاکتور شناخت خود فرد و شناخت رشتۀ تحصیلی باید توجه کرد که در این مطلب توضیحات کامل برای راهنمایی در مرحله انتخاب رشته آورده شده است.
نظرات شما بسیار ارزشمند هستند. به دیگران کمک کنید تا بیشتر بدانند. نظرات شما توسط کارشناسان بررسی، تایید و پاسخ داده می شوند. اگر ایمیلتان را وارد کنید، پاسخ کارشناسان برای شما ایمیل می شود.
خانم عسل
کاملا درست..
آقای رضا عیسی تفرشی
بسیار بجا و منطقی