روش حل جدول سودوکو

تحقیقات نشان می‌دهند که حل جدول می‌تواند مغز را تا چهارده سال جوان‌تر نگه دارد. جدول اعدادی سودوکو از بهترین تمرین‌ها برای تقویت عملکرد مغز است. سودوکو مخفف چند کلمه فارسی است که برگردان‌شان به فارسی می‌شود «اعداد باید واحد باشند». این سرگرمی رایج و پرطرفدار، ساختاری شبیه به جدول‌های موجود در مجلات و روزنامه‌ها دارد. بازی‌کننده با همان نگاه اول نیز متوجه می‌شود که ساختار بازی پیچیده نیست. متداول‌ترین نوع این پازل پرُعدد، مشتمل بر یک جدول با ۸۱ خانه است. (نه خانه در سطر و نه خانه در ستون). چند عدد به طور پیش فرض در جدول قرار داه شده و باقی اعداد باید توسط بازی‌کننده در خانه‌ها نوشته شوند. حل این جدول با روش آزمایش و خطا انجام پیش می‌رود و تاثیرات مثبت آن فقط به افزایش هوش کودکان و نوجوانان محدود نمی‌شود بلکه به بهبود عملکرد حافطه، افزایش و تقویت تمرکز و آرامش ذهنی بزرگسالان نیز کمک می‌کند. جالب است بدانید که در ایران، اولین بار روزنامه همشهری در سال ۱۳۸۵ اقدام به چاپ روزانه سودوکو نمود.

تکنیک‌های مختلف حل جدول سودوکو

این روزها علاوه بر روزنامه‌ها و مجلات، بسیاری از سایت‌های اینترنتی نیز از این پازل‌های عددی دارند. برای به چالش کشیدن فرزندتان، می‌توانید از وب‌سایت‌های سودوکو آن‌لاین استفاده کنید. کودکان و نوجوانان با بازی آن‌لاین سودوکو می‌توانند با افراد دیگر از سایدر کشورها وارد رقابت شوند.

به‌طور کلی جدول سودوکو در هر سطحی که باشد، با رعایت سه قانون اصلی حل می‌شود. اول اینکه در هر سطر جدول، اعداد ۱ الی ۹ بدون تکرار قرار گیرد. دوم اینکه در هر ستون جدول، اعداد ۱ الی ۹ بدون تکرار قرار گیرد و سوم اینکه در هر خانه ۳x۳ جدول، اعداد ۱ الی ۹ بدون تکرار قرار گیرد. با استناد به این قوانین، می‌بینید که مهارت‌های ریاضی و زبانی در حل این بازی نقشی ندارند. درواقع، سودوکو منطق ویژه خود را دارد. به‌طورکلی، روش‌های حل جداول سودوکو به سه گروه تقسیم می‌شوند که هرکدام شامل زیر مجموعه‌های جداگانه‌ای می‌شوند.

_ روش اسکن

ساده‌ترین راه برای شروع یک پازل سودوکو، اسکن ردیف‌ها و ستون‌ها در هر خانه سه‌گانه، حذف اعداد یا خانه‌ها و یافتن موقعیت‌هایی است که تنها یک عدد می‌تواند در یک خانه قرار گیرد. تکنیک اسکن، سریع است و معمولاً برای حل انواع پازل‌های آسان تا سخت بکار می‌رود. روش اسکن چند نوع مختلف دارد: اسکن یک خطی، اسکن دوخطی، حذف اعداد از

ردیف‌ها، ستون‌ها و خانه‌ها و جستجوی اعداد گمشده در ستون‌ها. برای مثال؛ در روش اسکن یک خطی، ابتدا روی خانه ۲ متمرکز می‌شویم. این خانه مانند سایر خانه‌ها، باید عدد ۹ را داشته باشد. با توجه به اینکه خانه ۱ و خانه ۳ هر دو عدد ۹ را در خود جای داده‌اند و به‌صورت خطی نیز هر دو سطر ۲ و۳ شامل عدد ۹ هستند، تنها یک احتمال برای قرار‌گرفتن عدد ۹ در خانه دوم می‌ماند که همان e1. بنابراین ۹ را در جای مناسبش می‌نویسیم. توجه داشته باشید که سطرها (خطوط افقی)، ستون‌ها (خطوط عمودی)، خانه‌ها (باکس‌های نه تایی) و سلول‌ها (مربع‌های جدول) هستند. در اسکن دو خطی نیز همین تکنیک را با

استفاده از اطلاعات سطرها و ستون‌های عمود برهم، در پیش می‌گیریم. مثلا می‌خواهیم عدد ۱ را در خانه سوم قرار دهیم. همان‌طور که می‌بینید، سطرهای یک و دو، عدد ۱ را دارند. خانه سوم در سطر ۳ دو سلول خالی دارد. از آنجا که ستون g  عدد ۱ را دارد می‌توانیم نتیجه بگیریم که تنها مکان درست عدد یک در خانه سوم، ستونi  ردیف ۳ است.

 _ روش آنالیز

با سخت‌تر شدن سطح پازل سودوکو، متوجه می‌شوید که روش‌های اسکن ساده‌ای که در بالا دو نمونه از آنها توضیح داده شد، کافی نیستند و باید از راه ‌حل‌های پیچیده‌تری استفاده کنید. پازل‌های سخت، نیاز به تحلیل منطقی عمیق‌تری دارند. ابتدا اعداد کوچک را در داخل خانه‌ها می‌نویسید سپس نتایج را تجزیه و تحلیل می‌کنید تا متوجه شوید که چه عددی در کدام خانه قرار بگیرد درست است. روش آنالیز نیز انواع مختلفی دارد: حذف خانه‌ها با استفاده از جفت‌ها در یک باکس، حذف خانه‌ها با استفاده از جفت‌ها در سطر‌ها و ستون‌ها، حذف سلول‌ها با استفاده از جفت‌های پنهان در سطرها و ستون‌ها و حذف خانه‌ها با استفاده از X_wing

برای نمونه در روش آنالیز با حذف خانه‌ها با استفاده از جفت‌ها در سطرها و ستون‌ها، با توجه به مثال می‌بینیم که سلول‌های ۹d و ۹f در خانه ۸ فقط می‌توانند دو عدد ۲ و ۷ باشند. باز هم نمی‌دانیم عدد ۲ و ۷ را در کدام سلول قرار دهیم؛ اما می‌دانیم که هر دو سلول اشغال شده‌اند. اعدادی که برای قرار دادن در ردیف ۹ باقی می‌مانند، عبارتند از ۱، ۶ و ۸ . عدد ۶ را نمی‌توان در سلول ۹a یا سلول ۹i قرار داد، بنابراین تنها مکان درست، سلول ۹c است.

نمونه جدول سودوکوی آسان

سودوکو نیز مانند تمام سرگرمی‌ها و بازی‌های معمایی، درجه‌بندی‌های مختلف دارد. در معرفی بازی سودوکو اولین نکته‌ای که گفته می‌شود این است که سودوکو یک بازی معمایی برای تمام افراد در هر سن و سطح توانایی، است. درواقع، افراد از مبتدی تا پیشرفته می‌توانند سرگرم حل این پازل شده و از آن لذت ببرند. سطح دشواری و یا آسانی آن را خود فرد انتخاب می‌کند. بهتر است که از ساده‌ترین حالت شروع کرده و به‌صورت منطقی سطح آن را دشوار کنید. سودوکوهایی که در سطح ساده و آسان هستند، اعداد بیشتری را در سلول‌های خود دارند. برای کودکان و نوجوانانی که قبلا این بازی را انجام نداده‌اند، سطح ساده برای شروع مناسب‌تر است. در صورت استمرار و تکرار هر روز آن، تمرکز بازی‌کننده بیشتر می‌شود و می‌تواند از سطح متوسط استفاده کند. نمونه‌ای که مشاهده می‌کنید، یک سودوکو در سطح آسان است.

ممکن است که در نگاه اول همین سطح نیز کمی سخت به نظر برسد؛ اما این سطح برای بازی‌کننده مبتدی، کاملا مناسب است. فرزندتان را تشویق کنید که راه درست را خودش پیدا کند. به‌این‌ترتیب، به چالش کشیده می‌شود تا از راه‌های منحصر به‌خودش، اعداد را پیدا کند نه روش‌های رایج و پیشنهادی دیگران.

نمونه جدول سودوکوی متوسط

همان‌طور که گفته شد، سودوکو تاثیر زیادی در افزایش عملکرد مغز دارد. امروزه در برخی از مراکز آموزشی و مدارس تهران برای افزایش بهره هوشی کودکان، حل پازل سودوکو را در برنامه‌های آموزشی خود گنجانده‌اند. حل این سرگرمی در هر سطحی، به کودکان و نوجوانان کمک می‌کند تا قدرت تمرکز و آرامش خود را افزایش دهند. سطح متوسط این بازی نیز همان قوانین قرار گیری اعداد در سلول‌های جداول آسان را دارد. تنها تفاوت آنها در اعداد نمایش داده شده در جداول است. همان‌طور که مشاهده می‌کنید در نمونه بالا، تعداد اعداد نوشته شده در سلول‌ها ۳۶ مورد است و در نمونه پایین ۲۹ مورد. سطح این سودوکوها کمی دشوارتر از سطح سودوکوی قبلی است و برای حل آن نیاز به کمی تاکتیک بیشتر است. از فرزندتان بخواهید که برای حل سودوکو حتما از مداد و پاک ‌کن استفاده کند. همچنین استفاده از مدادهای رنگی برای هر عدد، به او کمک می‌کند که اعداد را راحت‌تر پیگیری کند. او می‌تواند اعداد احتمالی را در سلول‌ها قرار دهد و اگر تایید شد، آن را حذف کند. اگر فرزندتان به این بازی علاقه نشان داد، می‌توانید برایش کتاب سودوکو بخرید. کتاب سودوکو برای بهبود مهارت‌های او در حل معما موثر است. این کتاب‌ها تکنیک‌های حل مسئله را نیز می‌آموزند.

نمونه جدول سودوکوی سخت

چندان دور از ذهن نیست که بازی‌کننده هنگام حل پازل سودوکو سخت، احساس گیرافتادگی کند. گیر افتادن در جدول کلمات متقاطع با گیر افتادن در حل جداول سودوکو، فرق دارد. در سودوکو تنها سرنخ‌هایی که بازی‌کننده دارد، اعدادی هستند که تعدادشان از جداول دیگر بسیار کمتر است. درواقع، تعداد اعداد جایگذاری شده در سلول‌ها، تنها راه سنجش سختی و آسانی سودوکو است. برای سودوکوی سخت لازم است که بازی‌کننده استراتژی مناسبی در پیش بگیرد. او نامزدهای خود را در حاشیه جدول می‌نویسد. از حالت یا/ یا هم می‌تواند استفاده کند. او می‌تواند یک عدد را در دو سلول بنویسد و بعد با استفاده از تکنیک نشانه‌گذاری، می‌تواند نگاهی به خانه‌های دیگر بیندازد و سلول‌های بیشتری را پر کند. دوقلوها و سه‌قلوهای هم‌پوشانی نیز در حل معمای سودوکوی سخت کمک خواهد کرد. زمانی که بازی‌کننده احساس قفل شدن یا خستگی مغز داشت، لازم است که استراحت کند. حتی یک استراحت کوتاه نیز می‌تواند به مغز کمک کند تا چیزی را ببیند که قبلا ندیده است. سودوکو در هسته خود یک پازل تشخیص الگو است. بازی‌کننده هر چه تعداد بیشتری سودوکو حل کرده باشد، بازی برایش راحت‌تر خواهد شد.    

و سخن آخر

سودوکو باعث افزایش تمرکز و نادیده گرفتن عوامل حواس پرتی در محیط می‌شود. این جداول معمایی، به دلیل اینکه ورزشی برای افزایش توانایی فکری و سلول‌های مغزی محسوب می‌شوند، باعث آرامش مغز نیز می شود. همانطور که می‌دانید، هرقدر ذهن کودک درگیر حل مسائل این‌چنینی باشد، به‌همان اندازه نیز پیشرفت ذهنی خواهد داشت. تکرار و تمرین زیاد باعث افزایش سرعت پردازش ذهن کودک می‌شود. او با تبحر در این بازی می‌تواند راه‌های میانبر بیشتری را برای جایگذاری اعداد پیدا کند و حتی شیوه‌های منحصر به خودش را در پیش بگیرد. همین موضوع باعث تقویت مهارت حل مسئله در کودک می‌شود و او را در تصمیم‌گیری‌ها و حل مسائل بعدی کمک خواهد کرد. در این نوشتار تلاش شد که علاوه بر پرداختن به فواید بازی سودوکو، روش‌های بازی و مقایسه سطوح مختلف آن نیز بررسی شود. 

نویسنده مطلب : اعظم اسلامی مجد